Hoe je een effectief coachingsgesprek voert of kortdurende coachingsgesprekken krijgt met een bewezen vragenlijst. Hoewel iedere hulpvraag, cliënt en casus uniek is, krijg je in het onderstaande voorbeeld een duidelijk beeld van een veelgebruikte interventie op basis van coaching.
In dit artikel ontdek je ook het model dat wordt gebruikt waarbij niet de probleeminhoud besproken hoeft te worden tijdens het gesprek. Wat is de reden waarom simpele vragen zorgen voor bijzonder effectieve resultaten? Met de inzichten en tips in dit artikel weet je hoe je direct tot de kern van de hulpvraag komt.
Voordat je verder leest, is het slim om de volgende animatie te bekijken. Dan weet je namelijk hoe je tijd kan besparen als de probleeminhoud privé blijft: en de vragen worden gesteld over de beleving die iemand ervaart:
Gesprekken voeren met cliënten, dat kan vrijwel iedereen. Een gesprek voorbereiden, de intake lezen en met specifieke vragen de inhoud bespreken met de cliënt is hoe het vaak gaat. Maar weet je dat een coachingsgesprek niet altijd over de inhoud hoeft te gaan en lang hoeft te duren als de cliënt met de juiste vragen een eigen oplossing bedenkt en toepast?
Uit ervaring blijkt dat belevingskracht zo sterk is dat een specifieke hulpvraag in enkele gesprekken aangepakt kan worden. Met blijvend positief resultaat.
Als je toch graag iemand wilt helpen in minder tijd, dan is het gebruik van de juiste gesprekstechnieken en de bijbehorende modellen een goede eerste stap
Een voorbeeld is als iemand last heeft van een angst. Veel cliënten denken dat het nodig is om alles te moeten vertellen daarover. Ook voor de professional is dat handig, want dan weet je waar iemand last van heeft, toch?
Toch is dat niet altijd de juiste manier om iemand te helpen. Want als je met kortdurende coachingsgesprekken de lading van een onverwerkte emotie vermindert, zou je dan toch kiezen om iemand langdurig over het probleem te laten praten?
Iedereen kan zich een coach noemen: je biedt een helpende hand aan iemand die last heeft van een hulpvraag. Maar niet iedere coach biedt goede resultaten en helpt iemand op de juiste manier. Als je toch graag iemand wilt helpen in minder tijd en meer wilt bereiken, dan is het gebruik van de juiste gesprekstechniek
Over de MatriXmethode: wat is en hoe werkt deze coachingsinterventie bij mentale problemen? en de bijbehorende modellen een goede eerste stap.
Wat is een coachingsgesprek?
Het voeren van gesprekken wordt door veel professionals die hulp verlenen al genoeg gedaan. Een coachingsgesprek valt of staat met de juiste aansluiting bij de cliënt, de manier van vragen stellen en het vertrouwen dat iemand heeft in een coach of hulpverlener. In een coachingsgesprek wordt:
- Vraaggericht een oplossing bedacht en toegepast door de cliënt zelf
- Vindt er geen herbeleving plaats (als het gaat om heftige gebeurtenissen bijvoorbeeld)
- Worden vragen gesteld over de beleving die wordt ervaren bij een mentale hulpvraag
Gesprekken voeren met mensen, dat wordt al genoeg gedaan. De wachtlijsten en langdurige trajecten zijn al jaren een probleem. Wat het verschil vaak is tussen ingezette coachingstechnieken en behandelmethodieken, is dat vaak Sommige cliënten denken soms dat de professional/de begeleider de oplossing heeft voor andermans problemen. Dat beeld is waarschijnlijk ontstaan doordat er vaak tips en adviezen worden gegeven aan de cliënt. Of omdat de professional wil ontdekken waar de cliënt inhoudelijk mee zit.
Coachingsgesprekken kunnen effectiever en minder tijdrovend worden als de cliënt zelf aan het (denk)werk wordt gezet tijdens een gesprek. Coaching is een begeleidingsvorm met als doel een veranderingsproces positief te laten verlopen. De coach of begeleider helpt de coachee om op een kortdurende manier het doel te bereiken. Hoe sneller en effectiever, hoe beter.
Gebruik dit model tijdens een coachingsgesprek
Het MatriXwerkmodel is, naast het emotiemodel en het hoofdopruimmodel, een goede manier om je cliënt direct duidelijk te maken hoe een effectief coachingsgesprek wordt gevoerd.
Als het gaat om EQ-hulpvragen (zoals een angst, pestgedrag of rouwverwerking) dan worden specifieke vragen gesteld in drie stappen:
- Stap 1: Ontladen
- Stap 2: Neutraliseren
- Stap 3: Vervangen
Hoewel de vragenlijst per cliënt en type hulpvraag vaak hetzelfde zijn, is de uitwerking ervan anders. Want iedere cliënt is uniek en ervaart een mentaal probleem op een andere manier. Later in dit artikel vind je een voorbeeld om dit beter te begrijpen.
Bij IQ-hulpvragen (zoals een vol hoofd, stress, moeite met informatie onthouden, tinnitus) worden de volgende drie stappen gezet om informatie anders en handiger terug te vinden:
- Stap 1: Clusteren
- Stap 2: Inrichten
- Stap 3: Memoriseren
Ook hierbij geldt: iedere cliënt is uniek en hanteert een eigen manier van het onthouden van informatie. Tinnitus (oorsuizen) heeft vaak te maken met zowel EQ als IQ.
Een vol hoofd met angsten of trauma
Er zijn diverse manieren om een trauma te verwerken. Een groot onderscheid met de MatriXmethode is dat de cliënt de inhoud van het trauma niet hoeft te delen. Daarbij is er ook geen herbeleving. Dat is veilig.
Krijg als professional inzichten in de werking van de MatriXmethode bij cognitieve of emotionele problemen.. Op onze website vind je een artikel dat dit uitgebreid wordt uitgelegd.
Het praktische brein heeft drie onderdelen:
- Sensorisch geheugen
- Werkgeheugen
- Langetermijngeheugen
Mentale problemen die in het langetermijngeheugen staan opgeslagen, zoals een onverwerkte emotie, worden verwerkt tot kale feiten. Of verkeerd onthouden informatie.
Zolang een vervelende situatie of verkeerd woord in het langetermijngeheugen verkeerd staat opgeslagen, blijft de negatieve lading aanwezig. Eén voor één wordt door middel van doelgerichte coaching het negatief of verkeerd opgeslagen fragment aangepakt.
In de video wordt de werking ervan duidelijker uitgelegd bij het handiger onthouden van informatie:
Ze hebben te maken met negatieve fragmenten die in het langetermijngeheugen staan opgeslagen. Als iemand daar last van heeft, moet het beladen fragment of fragmenten uit het langetermijngeheugen worden ontladen en geneutraliseerd in het werkgeheugen. Vervolgens wordt het onbeladen feit vervangen door iets neutraals of positiefs in het langetermijngeheugen.
Een manier om dit op een veilig toepasbare manier aan te pakken, wordt duidelijk in de video:
De andere twee modellen worden in hetzelfde of tijdens een ander gesprek gebruikt. De eerste is het MatriXemotiemodel. Deze wordt toegepast als er een emotionele hulpvraag is, zoals een angst voor iets uit het verleden of een doemscenario die al is bedacht voor iets in de toekomst.
Dit model wordt vaak gebruikt bij emotionele problemen zoals:
- Angsten voor iets uit het verleden
- Doemscenario’s die al zijn bedacht voor iets dat mogelijk in de toekomst gaat plaatsvinden
- Trauma’s
- Seksueel misbruik
- Rouwverwerking
In de uitleg krijg je inzichten in het verloop van een MatriXgesprek met dit model:
Het MatriXhoofdopruimmodel wordt gebruikt bij stress, een vol hoofd en moeite met informatie onthouden. Informatie wordt daarbij handiger ingericht, opgeslagen, onthouden en teruggevonden. Dat gebeurt altijd op de eigen manier die past bij de persoon zelf.
Uit onze ervaring en die van onze professionals die werken met cliënten blijkt dat het geven van tips en goedbedoelde adviezen geen voorwaarden zijn van langetermijn-oplossingen. Dat komt in mijn ogen door het feit dat niet de juiste vragen worden gesteld, er teveel over de inhoud gepraat moet worden en de eigen oplossing van persoon zelf niet centraal staat.
In de volgende animatie krijg je een korte uitleg hoe de methode werkt bij het opruimen van het hoofd:
Door jarenlange ontwikkeling zijn er diverse voorbeelden die laten zien dat deze manier van coaching werkt. Professionals die ermee werken, hebben te maken met uiteenlopende hulpvragen. Dat kunnen IQ- en EQ-gerelateerde problemen zijn.
Met welk voorbeeld of welke onderstaande voorbeelden heb jij vaak te maken tijdens een gesprek? Je kunt bijvoorbeeld iemand helpen die last heeft van:
- Angst
- Assertiviteit
- Dyslexie of dyscalculie
- Eenzaamheid
- Faalangst
- Grenzen stellen
- Omgaan met emoties
- Moeite met informatie onthouden
- Perfectionisme
- Piekeren
- Re-integratie
- Rouw en verlies
- Slaapproblemen
- Somberheid
- Stress
- Tinnitus
- Zelfvertrouwen
Een coach stelt de juiste vragen, zodat de cliënt een nieuwe strategie ontdekt om mentale problemen aan te pakken. Een effectief coachingstraject gaat vaak snel en is laagdrempelig.
Een interventie die snel werkt, effectief is en weinig hulpmiddelen nodig heeft is voor iedere coach onmisbaar
Persoonlijke (cognitieve en emotionele) blokkades kunnen met de juiste interventietechnieken worden aangepakt tijdens het gesprek. De coach wil zo snel mogelijk positieve resultaten. Dat is goed voor zijn of haar imago, geloofwaardigheid en werkplezier.
Een interventie die snel werkt, effectief is en weinig hulpmiddelen nodig heeft is voor iedere coach een onmisbaar middel tijdens een conversatie. In dit artikel krijg je voorbeelden en inzichten in een methodiek die steeds vaker wordt toegepast. Ook jij kan daar je voordeel uit halen.
Vragenlijst die wordt gebruikt per hulpvraag
Omdat iedereen anders is en een mentaal probleem op een eigen, unieke manier ervaart, is een coaching per persoon en hulpvraag anders. Een standaard vragenlijst is er dan ook niet, maar wel een soort stappenplan. Omdat dit onderdelen zijn van de training, is het minder van toepassing om deze nu te delen. Want daarvoor zou je meer inzichten moeten hebben in de toepasbaarheid van de methode.
De juiste vragen stellen
Wel kan je alvast een inzicht krijgen in hoe deze manier van vragen stellen werkt bij een EQ-hulpvraag:
- Is het één of zijn het meerdere gedachtes?
- Het hoeveelste woord is het naarste woord in die gedachte?
- Stel voor dat je dat ene woord uit kunt gummen, dan de hele gedachte kunt wissen en je het daarna kunt maken zoals jij het hebben wilt, zou je dat willen?
- Wat wil je doen met al die andere gedachten?
Bij het hoofd opruimen (IQ-vraagstukken) worden vaak deze vragen gesteld:
- Hoe werkt je hoofd nu?
- Hoe werkt je hoofd nog beter?
- Hoe en wat maak je waarin jouw belangrijke thema’s worden geclusterd?
- Nu het hoofd is opgeruimd, hoe werkt je hoofd nu?
Het is afhankelijk van de hulpvraag en de coachee hoe een coachingsgesprek precies verloopt. Het feit is wel dat iedere coaching anders gaat en ingespeeld moet worden op de antwoorden die worden gegeven op bovenstaande vragen.
Oplossingsgerichte coachingsgesprekken voeren? Deze vragen kan je stellen als je met een doelgerichte interventie gesprekken wilt voeren.
Om met deze vraagtechniek te werken, zijn miniaal vijf vaardigheden van belang om positief resultaat te zien tijdens een gesprek. Welke dat zijn, leg ik uit in deze video:
Tijdens een MatriXsessie worden in het begin verschillende vragen gesteld. Om een doorbraak te creëren staan vaak dezelfde vragen centraal. Iedereen met een specifiek probleem kan geholpen worden, mits de persoon er echt van af wilt.
Ieder gesprek gaat relatief snel in vergelijking met andere interventies (vaak 20 minuten per specifieke hulpvraag). Dat komt doordat in dit tijdsbestek de cliënt goed gefocust kan blijven. Als de sessie langer duurt, bestaat de kans dat de cliënt sociaal-wenselijke antwoorden geeft en de sessie minder effectief is
Met deze gesprekstechniek wordt er gefocust op de innerlijke beleving die iemand ervaart bij een bepaalde hulpvraag. Maar let op: dit is een ander soort interventietechniek die je gewend bent. Het staat los van langdurige trajecten en verplichte praatsessies.
Ieder gesprek gaat relatief snel in vergelijking met andere interventies (vaak 20 minuten per specifieke hulpvraag). Dat komt doordat in dit tijdsbestek de cliënt goed gefocust kan blijven.
Mensen krijgen de regie over hun eigen hoofd en dat onderdeel wordt tijdens een gesprek bij andere interventies vaak vergeten. Er wordt dan vooral veel gepraat, tips gegeven en goedbedoelde oplossingen bedacht voor de hulpvrager.
Gezien de lange wachtlijsten en langdurige hulp bieden blijkbaar huidige, traditionele ingezette interventies te weinig resultaat. Ben je het daar mee eens? Zie je de noodzaak dat er iets moet veranderen zodat hulpverleners, jeugdzorgwerkers, GGZ-professionals, onderwijzers en coaches snellere mentale hulpvragen kunnen aanpakken?
Casus 1: interventies met intake
Per interventie en organisatie wordt in de meeste gevallen een ander intake-formulier gebruikt. Soms is een intake een volledig (oriënterende) gesprek of kennismaking. De echte hulp komt pas na het eerste gesprek. Gezien de wachtlijsten en de hoge werkdruk is het mede daarom essentieel dat intakegesprekken sneller en effectiever worden.
Tijdens het eerste echte coachingsgesprek worden vaak de volgende vragen gesteld:
- Wat is precies is gebeurd?
- Wanneer?
- Wie waren er bij?
- Hoe is het ontstaan?
- Hebben anderen in je (directe) omgeving invloed op je?
- Welke gedragsproblemen zijn er?
Een intake die minder tijd of moeite kost en doelgericht is, bevat minder vragen. Vóór en tijdens een coachingsgesprek is het namelijk vooral belangrijk om te weten:
- Wat is precies de hulpvraag, zonder in te gaan op de probleeminhoud?
- Hoelang heeft de cliënt al last van het probleem?
- Welke hulp is al eerder toegepast?
- Wat wil de cliënt eerst aanpakken: het plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte?
Extra informatie maakt het dossier alleen maar groter en pakt niet het probleem aan. Een oplossingsgerichte interventie zet de persoon zelf centraal. Daarbij wordt gevraagd wat de innerlijke beleving is die iemand ervaart bij een specifieke hulpvraag. En daarnaast is het doel dat de persoon zelf de regie krijgt over zijn eigen hoofd.
Gesprekken kunnen effectiever worden als de coach de juiste vragen stelt aan de juiste persoon op het juiste moment.
Dat de coachingstechniek effect heeft op het mentale welzijn van cliënten én de professional, weet Adrie van der Wijst. Ze is POH-GGZ (praktijkondersteuner van de huisarts) en werkt met de interventie tijdens haar coachings. Ze deelt zelf haar ervaringen en resultaten:
Casus 2: interventie om de leerling te helpen in het onderwijs
Vandaag de dag is het onderwijs vooral erg druk met leren ‘leuk’ te maken voor kinderen. Grappige plaatjes in de schoolboeken, dolfijntjes bij het honderdveld en mooie kleurtjes en bijzondere vormen bij het alfabet.
Ook al wordt gedacht dat kinderen leerstof beter opslaan, weet ik helaas dat het tegendeel het geval is. Kinderen moeten gewoon, heel saai, de basisinformatie van taal en rekenen opslaan, onthouden en terugvinden.
Het alfabet zijn 26 letters, niets meer dan dat. Daar horen geen leuke icoontjes, plaatjes of kleurtjes bij. Dat maakt het kind alleen maar druk in zijn hoofd. Hoe simpeler, hoe beter. Daardoor heb ik de oefenbladen ontwikkeld. Daardoor weten, begrijpen en onthouden kinderen de geleerde lesstof beter.
Die ervaringen hebben de professionals van het Stedelijk Vakcollege in Zutphen ook. Ze zien waarom logisch onderwijs zonder veel afleiding zorgt voor betere schoolresultaten:
Effectiever is dus om in de klas of tijdens een coachingsgesprek alleen de informatie te laten zien die nodig is. Ook al lijkt het saai, het is wel duidelijk en overzichtelijk. Uiteindelijk gaat het erom dat kinderen de te leren lesstof begrijpen, onthouden en hergebruiken.
Ook deze onderwijsprofessional ziet het grote voordeel van logischer onderwijs. Dus zonder afleiding van ‘leuke’ plaatjes of kleurtjes. Ze deelt meerdere voorbeelden van hoe ze eerder naar het onderwijs keek en hoe het nu beter kan en moet:
Er zijn meer professionals die het belangrijk vinden dat leerlingen niet alleen leren WAT ze moeten leren, maar ook leren HOE ze moeten leren. Veel kinderen hebben volle hoofden en kunnen daardoor lastig mee komen op school. Dat is zo jammer, terwijl een oplossing zo simpel kan zijn.
Het onderwijs moet niet leuker worden, maar juist simpeler en effectiever door kinderen te leren HOE te leren.
Het onderwijs zou beter af zijn als leerlingen praktisch en duidelijk aan de slag gaan. Als kinderen weten hoe hun hoofd werkt, worden tegelijkertijd veel (maatschappelijke) problemen voorkomen. Ook op langere termijn. Want er belanden veel kinderen uiteindelijk in de jeugdzorg. Als er meer preventief wordt ingezet, zijn jongeren en ouderen veel problemen voor.
Margreet van Amerongen ziet een duidelijk verschil tussen onderwijs zonder en mét de MatriXmethode:
Casus 3: coachingstechniek in de jeugdzorg en GGZ
Dat er in de jeugdzorg en GGZ iets moet veranderen, is al jaren bekend. De wachtlijsten rijzen de pan uit en onnodig veel geld wordt verkeerd uitgegeven aan middelen die niet effectief zijn. Dat kan en moet anders, toch?
In de jeugdzorg werkt Mireille Molenaar al jaren met jongeren die extra hulp nodig hebben. Ze heeft nu diverse gespreksmethodieken tot haar beschikking. Wel ziet ze een duidelijk verschil nu ze meer interventietechnieken beheerst. De vaardigheden en ontwikkelingen die ze ervaart ziet ze als een groot voordeel:
Niet alleen in de jeugdzorg is er duidelijk een verbetering zichtbaar. Ook in de geestelijks gezondheidszorg (GGZ) zien professionals, cliënten/patiënten de toegevoegde waarde van praktische tools. Zelfregie door de persoon zelf zorgt ervoor dat trajecten minder complex en tijdrovend worden dan nu het geval is.
Wachtlijsten in de GGZ en jeugdzorg verminderen? Door minder langdurig te praten met cliënten en meer doelgerichte vragen te stellen, is er een positieve verandering mogelijk.
In een huisartsenpraktijk in Barneveld deelt huisarts Abed bijzondere resultaten. De POH-GGZ (praktijkondersteuner van de huisarts) heeft haar kennis en vaardigheden verrijkt met de MatriXmethode als extra coachingsinterventie. Tijdens haar gesprekken met cliënten heeft ze ontdekt hoe krachtig de techniek is die ze nu tot haar beschikking heeft.
Waarom zijn deze bevindingen en resultaten zo bijzonder? Omdat een aanzienlijk aantal minder verwijzingen naar de tweedelijnszorg zijn voorkomen. Dat alleen maar praten met cliënten niet voldoende is, blijkt met de resultaten van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk en haar patiënten/cliënten.
“Eerst waren het vooral gesprekken met mensen en tips van onze POH-GGZ. Ik zie wel duidelijk verschil met de MatriXmethode. Daardoor hebben we zelfs haar uren verruimt om meer mensen te kunnen helpen” – Huisarts Abed, Barneveld
Een professional zou meet coachingsvaardigheden en gesprekstechnieken in huis moeten hebben om goede hulp te kunnen bieden. Ontdek wat de interventie heeft opgeleverd in de huisartsenpraktijk van Saboor Abed in Barneveld:
Inhoud, opbouw en structuur
Ieder coachingsgesprek is anders. Iedere cliënt is namelijk ook anders en de specifieke hulpvraag vaak ook. Iedereen heeft zoals je begrijpt een andere beleving bij een bepaald probleem.
Een fobie voor kikkers is bijvoorbeeld anders dan een hondenangst. En een hondenangst kan per persoon ook weer verschillen. Iemand kan bang zijn voor een pitbull maar hoeft geen angst te ervaren bij een labrador. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden, eigelijk ontelbaar.
Tijdens een coaching zijn minimaal deze drie onderdelen belangrijk:
- Er moet aansluiting bij de cliënt zijn
- De coach moet een betrouwbare indruk opwekken bij de cliënt
- Er moet focus zijn, zowel bij de professionals als de client
Ontbreekt één van de drie onderdelen tijdens een sessie? Dan bestaat de kans dat het gesprek stroef verloopt, de coaching lang duurt en de verwachte resultaten niet worden waargemaakt.
Een opbouw van een coaching met de MatriXmethode op een trauma is met een camera opgenomen. Myranda, de vrouw die wordt gecoacht, had al diverse behandelingen en verschillende therapieën gehad. Nadat die gesprekken niet succesvol bleken, heeft ze kennisgemaakt met onze interventietechniek
De coaching duurt ongeveer 20 minuten. Je ziet veel gebeuren en je hoort hoe ze het gesprek ervaart:
Om een doorbraak te creëren tijdens een coachingsessie is het belangrijk om de juiste vragen te stellen. Het is cruciaal dat er een aanknopingspunt is en de persoon zelf de regie krijgt over zijn eigen hoofd.
Welke vragen er gesteld worden, verschilt per cliënt. Want zoals je weet: iedereen is anders. Maar iedereen ervaart een mentaal probleem op een eigen, unieke manier. En daar moet tijdens een coaching op ingespeeld worden.
Het is natuurlijk belangrijk dat een hulpvrager daadwerkelijk van het probleem af wilt. Geen hulpvraag? Dan geen coaching. Want het is onmogelijk om een doorbraak te bewerkstelligen als tijdens het coachingsgesprek blijkt dat iemand eigenlijk niet wil, mag, kan of durft. Dus ben er altijd zeker van dat er een specifieke hulpvraag is waar je cliënt van af wilt.
Een succesvolle coaching is afhankelijk van het feit of iemand de regie wilt krijgen over het eigen hoofd. Om een doorbaak te creëren tijdens een coaching is het noodzakelijk dat:
- Er een specifieke hulpvraag is
- De juiste vragen worden gesteld
- Afleiding wordt vermeden
- De probleeminhoud privé blijft (en er dus niet inhoudelijk uitdrukkelijk over gepraat wordt)
- De cliënt zelf zijn eigen oplossing bedenkt en toepast
Hoe een coachingsgesprek voorbereiden?
Een goede voorbereiding is het halve werk. Vergeleken met andere methodieken of behandelwijzen is het voorbereiden van een coachingsgesprek met de MatriXmethode niet complex of tijdrovend. Omdat vooral vragen worden gesteld waardoor de persoon de eigen oplossing bedenkt en toepast, is een uitgebreide intake niet nodig. Natuurlijk is het wel van belang dat duidelijk wordt wat de hulpvraag is en welke hulp niet het juiste effect heeft gehad.
Omdat met de MatriXmethode de probleeminhoud niet besproken hoeft te worden en daardoor de begeleidende coach niet belast wordt, is het mogelijk om direct tot de kern van de hulpvraag te komen. Dat scheelt tijd en uiteindelijk wordt ook voorkomen dat de coach zelf een vol hoofd ervaart.
Evaluatieformulier
Na een sessie is opvolging een extra stap om te weten of de coaching heeft geholpen. Is iemand blijvend geholpen of weer terug bij af? Zijn er meer hulpvragen die een rol spelen tijdens het proces? Is er nog steeds een negatieve lading?
In een evaluatieformulier kan allerlei informatie staan, maar niet al die informatie is noodzakelijk. Het belangrijkste voor iedere coach is dat het gesprek effectief is geweest en de cliënt weer snel op de rit is.
Uit ervaring weten we hoe langer geleden een coaching is geweest, hoe minder snel de hulpvrager het evaluatieformulier invult.
Zet maximaal vijf vragen op het evaluatieformulier, zoals:
- Hoeveel last heb je nog van de specifieke hulpvraag van 0 tot 10, waarbij 10 heel veel last is?
- Hoeveel specifieke hulpvragen heb je nog waar je van af wilt?
- Voelde het gesprek met de coach vertrouwd?
- Wat ga je tegenwoordig anders doen nu je weet hoe de regie te krijgen over je eigen hoofd?
- Is er een advies of tip die je de coach wilt geven?
Er kan worden gekozen om direct, enkele dagen of enkele weken na het gesprek het evaluatieformulier te laten invullen. Uit onze eigen ervaringen blijkt hoe langer geleden een coaching is geweest, hoe minder snel de hulpvrager het formulier invult.
Ervaringen
Hoe effectief zijn de gesprekken? Wat zijn de ervaringen van de geholpen cliënten en professionals? Hoe kan een coaching bij mentale problemen op een oplossingsgerichte manier worden gerealiseerd?
Zoals eerder al was beschreven, heeft iedere cliënt een ander soort hulpvraag. Hoe specifieker een hulpvraag is, hoe beter iemand geholpen kan worden. Door de methode zelf te ervaren, weet je hoe het werkt en of het iets voor jou is.
“Ik heb nog geen één cliënt gehad die zei: “Het is niet goed gegaan. Het is een supermethode om toe te voegen aan mijn pakket met tools” – Henriëtte de Weerd
Wel zorgen diverse ervaringen ervoor dat een coachingsgesprek met deze methode al in korte tijd zorgt voor positieve resultaten. Een voorbeeld is Henriëtte de Weerd die ziet hoe snel ze cliënten helpt en hoe weinig moeite dat haar kost:
Vijf vaardigheden voor effectievere gesprekken
Ook al heeft iedere coach ander soort vaardigheden tot zijn of haar beschikking, er zijn enkele belangrijke competenties die gebruikt zouden moeten worden tijdens gesprekken.
Welke vaardigheden zijn belangrijk? Natuurlijk zijn er meer dan vijf, maar in dit artikel bespreek ik kort deze criteria die vaak worden gebruikt bij het toepassen van de MatriXmethode:
1. Gebruik de woorden van de cliënt
Tijdens een gesprek is het belangrijk om te luisteren wat iemand zegt. Heeft hij of zij het over een ‘bal in de buik’? Ga dan door met die bal. Het is een voorstelling die iemand heeft bij een bepaalde situatie. Dat kan bijvoorbeeld visueel of auditief zijn.
2. Heb focus
Een gesprek dat alle kanten op gaat is een reden dat een coachingsgesprek niet lukt. Zonde van jouw tijd en die van je cliënt. Focus is een voorwaarde die zowel jij als je hulpvrager moet hebben. Anders duurt een sessie onnodig lang en de toegepaste interventie niet zo effectief als je wilt.
3. Vermijd afleiding
Afleiding heeft ook te maken met focus, maar toch is dat een essentiële voorwaarde om een gesprek succesvol te laten verlopen. Een mobieltje die afgaat, muziek die op de achtergrond afspeelt, een hond die blaft, een auto die toetert. Het zijn allemaal vormen van afleiding waardoor jouw cliënt niet datgene bereikt wat hij of zij wil bereiken. En jij wilt natuurlijk ook een doelgerichte conversatie, dus zorgt ervoor dat er zo min mogelijk ‘triggers’ zijn of mogelijkheden om uit de focus te gaan.
4. Blijf uit het complexe protocol
Helaas bestaan er veel protocollen die standaard gehanteerd moeten worden. Helaas passen mensen niet in hokjes, want iedereen is uniek. Een protocol dat bij de ene wel werkt, hoeft bij de andere niet te werken. Vooral complexe protocollen zorgen ervoor dat gesprekken lang kunnen duren. Luister vooral wat de persoon zegt, ga mee in het verhaal en stel de juiste vragen die kloppen bij de antwoorden van de persoon..
5. Zet de cliënt centraal
Misschien een inkoppertje, maar toch wordt er nog veel vanuit systemen gewerkt. Mensen worden afhankelijk gemaakt en dat is nou net iets wat cliënten niet nodig hebben. Een steuntje in de rug is altijd goed, maar sterker is iemand weer snel op de rit is. De huidige wachtlijsten en enorme kosten worden juist in stand gehouden door mensen afhankelijk te maken van het complexe systeem wat al jaren blijkbaar niet goed werkt.. Wel zijn mensen op zoek naar het krijgen van de regie over hun eigen hoofd. Stel aan de persoon de juiste vragen op het juiste moment. Luister naar de antwoorden en vraag wat de eigen oplossing van de persoon zelf is.
Tips voor een tijdbesparend coachingsgesprek
Welke tips zorgen voor effectievere gesprekken en betere resultaten? Dat is natuurlijk per coaching verschillend. Maar vijf tips die een belangrijke rol spelen bij het slagen of falen van een gesprek zijn:
1. Veel praten kost veel tijd
Bij veel interventies moet vooral gepraat worden. Door te praten kan er minder of juist meer emotie ontstaan. Soms zorgt praten voor een (tijdelijke) opluchting. Maar door alleen praten en opluchten komt iemand niet blijvend van het probleem af. De emotionele lading verlicht wel iets, maar de lading moet er af. Door doelgerichte vragen te stellen, komt de cliënt sneller tot de kern van het probleem.
2. Herbeleving is zwaar en niet nodig
Vaak is het herbeleven van een vervelende gebeurtenis ingrijpend. Het zorgt ervoor dat iemand weer naar een specifieke vervelende situatie teruggaat. Dat kan als onprettig of heftig worden ervaren. Een herbeleven is niet nodig als de oorzaak van het probleem op de juiste manier wordt ontladen, geneutraliseerd en vervangen.
3. Beschouw wat er is gebeurd
Door de juiste vragen te stellen, kan de cliënt een situatie beschouwen. Een traumatische gebeurtenis is wel ooit gebeurd, maar dezelfde situatie zal nooit precies opnieuw gebeuren. Door het stellen van de juiste vragen door de professional kijkt de cliënt tegen een bepaalde situatie aan, zonder deze opnieuw te ingrijpend ervaren.
4. Theorie is waardevol, praktijkervaringen zijn waardevoller
Wat in de boeken staat, kan misschien wel wetenschappelijk bewezen zijn, Maar in de praktijk is waar het daadwerkelijk gebeurt. Hoe iemand een mentaal probleem op zijn eigen manier ervaart, staat in geen enkel boek. Iedereen is namelijk uniek. En iedereen heeft een andere, eigen beleving bij een bepaalde gebeurtenis. Richt je daarom vooral op oplossingsgerichte gesprekken die daadwerkelijk zorgen voor positieve veranderingen.
5. Meteen aan de slag
Je hebt helaas maar een beperkt aantal uur om mensen te coachen. Een intake kan lang duren. Wekenlange wachtlijsten bevorderen ook niet het proces voordat het daadwerkelijke coachingsgesprek plaatsvindt. Heeft iemand nu hulp nodig? Zorg er dan voor dat er nu hulp geboden wordt. Dat kan ook online of telefonisch. Mensen hoeven niet afhankelijk te worden van tijdrovende processen of complexe protocollen als op ieder moment de juiste hulp geboden kan worden.
Heeft iemand nu hulp nodig? Zorg er dan voor dat er nu hulp geboden wordt.
Conclusie: 5 effectieve vaardigheden per coachingsgesprek (inclusief voorbeelden en model)
Iedere coaching is anders, net zoals iedere cliënt die je voor je hebt. Om oplossingsgerichte gesprekken te voeren, is het belangrijk dat je vooral de juiste vragen stelt op het juiste moment bij de juiste persoon. De cliënt/hulpvrager moet wel van zijn of haar mentale probleem af willen. Dat moet echt duidelijk zijn vóórdat je een coachingsgesprek voert.
Omdat bij veel interventietechnieken er veel wordt gepraat, zijn langdurige gesprekken niet altijd succesvol. Door effectieve vaardigheden te beheersen die snel en specifiek worden ingezet, bereik je meer resultaat. Vermijd dat iemand een herbeleving ervaart. Dat leidt vooral af en lost vaak het daadwerkelijke probleem niet op.
Laat je cliënt een gebeurtenis beschouwen om op een veilige manier de lading van het probleem te verminderen of achterwege te laten. Ga vooral praktisch aan de slag. Voorkom dat iemand door een wachtlijst verder van huis raakt. Ga meteen aan de slag met de juiste kennis en vaardigheden, ook telefonisch of online.
Als ontwikkelaar van de MatriXmethode geef ik professionals (hbo-niveau) handvatten om cliënten met mentale problemen doelgericht te begeleiden. Zonder dat de probleeminhoud besproken hoeft te worden. Al vanaf het begin in 1991 gun ik iedereen de regie over het eigen hoofd. Wanneer slaan we samen met jou de handen ineen? Ik train je graag.
No comment yet, add your voice below!