Bij het verwerken van een trauma zijn drie fases belangrijk. Bij traumaverwerking gaat het over een ingrijpende, heftige gebeurtenis die in het verleden is gebeurd en niet is verwerkt. Dat maakt een trauma anders dan een angst. Iemand kan al een angstig moment hebben bedacht (een doemscenario), terwijl een trauma een specifiek moment is dat daadwerkelijk is gebeurd.
De drie fases van traumaverwerking zijn essentieel om op een veilige manier tot de kern van het probleem te komen. Zonder dat over de probleeminhoud gepraat hoeft te worden of een heftige situatie te moeten herbeleven.
Sommige mensen kunnen jarenlang last hebben van een trauma als het niet op de juiste manier wordt ontladen. Dat is één van de drie fases die belangrijk zijn bij traumaverwerking. De andere twee fases, die onmisbaar zijn in dit stapsgewijze proces, worden zometeen toegelicht.
In de animatie wordt uitgelegd waarom het niet nodig is om over de probleeminhoud te praten. Daardoor blijft het hoofd van de begeleidende professional ook opgeruimd en wordt het verhaal niet mee naar huis genomen:
Een trauma, wat is dat?
Een trauma, wat is dat? Veel mensen denken dat een traumatische gebeurtenis nooit meer weggaat uit hun hoofd. Een trauma is een ingrijpende gebeurtenis die onthouden is. De herinnering blijft, want de gebeurtenis heeft wel daadwerkelijk plaatsgevonden.
Hoe deze herinnering is onthouden, daar kan de persoon zelf wél iets in veranderen. Zodat het onbeladen in het langetermijngeheugen wordt onthouden. Zelfs zonder over de inhoud van de traumatische gebeurtenis te vertellen. In de video krijg je meer uitleg hierover.
Het verwerken van het trauma
Je cliënt of jijzelf kan een heftige gebeurtenis hebben meegemaakt die het (dagelijkse) leven lastig maakt. Deze ingrijpende ervaring die echt gebeurd is, kan het leven en verdere ontwikkeling ongewenst in de weg zitten.
Gebrek aan zelfvertrouwen, boosheid, eenzaamheid en frustratie spelen vaak een rol. Dat vertraagt het proces van traumaverwerking. Een traumatische gebeurtenis kan op een veilige en doelgerichte wijze worden aangepakt. Deze drie fases die een rol spelen bij het verwerken van een heftige situatie wordt zometeen uitgelegd in een video.
Trauma’s, angsten en PTSS zijn eigen belevingen die zich in het hoofd afspelen. Er is een manier waarbij je uit de probleeminhoud kan blijven. Door de manier van vragen stellen komt de persoon direct tot de kern van het onderliggende probleem.
Posttraumatisch Stress Syndroom en trauma
Een synoniem van een trauma is PTSS (posttraumatisch stress syndroom). Het enige verschil is dat PTSS een schokkende gebeurtenis is die langdurig aanhoudt. Een trauma dat vaak jarenlang niet is verwerkt, mits niet de juiste hulp wordt toegepast, kan vaak langdurig aanhouden. Dan spreken we over PTSS.
Door doelgerichte de getraumatiseerde fragmenten die zijn onthouden aan te pakken, is het mogelijk om de negatieve lading te veranderen. Hoe deze manier van vragen stellen en het werken, weet je na de volgende uitleg.
Welke fases zijn er bij het werken van een trauma?
Zoals je ondertussen weet is een trauma een ingrijpende, heftige gebeurtenis dat daadwerkelijk is voorgevallen. Dat kan een ongeval, mishandeling, verkrachting, overval of andere heftige gebeurtenis zijn. Een trauma is een specifiek fragment van die gebeurtenis dat nog op het netvlies staat. Om een traumatische gebeurtenis te verwerken, zijn dit de drie fases:
- Fase 1: Ontladen
- Fase 2: Neutraliseren
- Fase 3: Vervangen
De eerste fase is hierboven al kort beschreven en zal wat uitgebreider worden uitgelegd met voorbeelden. Uit onderzoek en ervaringen blijkt dat deze manier van traumaverwerking met de MatriXmethode veilig is (en dus niet ingrijpend of vervelend).
Vaak zijn slechts één tot drie sessies per hulpvraag voldoende om een trauma op zo’n manier te verwerken. De meeste cliënten, ongeveer 90 tot 95%, heeft na de sessie geen last meer van het trauma*.
Praten over een emotionele klacht lucht soms wel op, maar lost het probleem niet op. Door een traumatische gebeurtenis in drie stadia aan te pakken, blijft een neutraal feit over.
*Uit (intern) onderzoek en ervaringen van professionals die de MatriXmethode toepassen, is gebleken dat per specifieke hulpvraag één tot drie sessies vaak voldoende zijn.
Welke interventies helpen bij trauma’s?
Bij de verwerking van een trauma bestaan vele soorten interventietechnieken. Soms vindt een herbeleving plaats, terwijl dat niet nodig is. Welke interventies helpen de cliënt? En hoe effectief en veilig zijn ze? Ook worden coachingsinterventies toegepast. Sommige interventies zijn ingrijpend, moeizaam of kunnen als heftig worden ervaren.
De MatriXmethode is een kortdurende aanpak waarbij de cliënt en de professional uit het verhaal kunnen blijven. In deze video krijg je inzichten in deze praktische interventie. Inclusief een voorbeeld van één van de duizenden cliënten die ermee geholpen is. Deze gesprekstechniek wordt steeds meer door diverse professionals toegepast bij verwerken van emotionele problemen, zoals traumatische gebeurtenissen.
Uitleg MatriXwerkmodel bij angst, trauma of rouw
Het werking van het praktische brein en de toepassing van de MatriXmethode worden uitgelegd met het MatriXwerkmodel. Deze is dankzij jarenlange ontwikkelingen nu zo concreet en oplossingsgericht. Medisch gezien zit er geen trauma in het hoofd, maar iemand ervaart deze negatieve, emotionele beleving wel op die manier. Het is een beladen fragment van een specifieke gebeurtenis die daadwerkelijk gebeurd is.
Misschien ziet deze praktische uitleg van de werking van het brein er ingewikkeld uit. Daarom wordt het eenvoudig uitgelegd. Dan weet je hoe het proces verloopt bij traumaverwerking. met deze interventietechniek.
In de video krijg je uitleg van het model:
De duur van de fases
Vaak duurt het verwerken van een specifiek trauma één tot drie sessies van ongeveer minuten minuten. Specifiek betekent: die éne nare gebeurtenis op woensdag 12 november om 19:15 uur en 12 seconde. Dat moment dat nog steeds naar boven komt als er gedacht wordt over die situatie.
Het is afhankelijk van de persoon hoelang de focus behouden kan worden en hoe snel de MatriXvragen worden gesteld. Een sessie kan dus sneller of langer duren van twintig minuten. Als de cliënt niet meer gefocust is, worden er vaak sociaal-wenselijke antwoorden gegeven. Dat zorgt ervoor dat de methode niet werkt en de coaching minder effectief is.
De eerste fase: Trauma ontladen
Het is belangrijk om een trauma eerst te ontladen door het stellen van de juiste vragen. De persoon gaat denkbeeldig terug naar de heftige situatie. Daarbij vindt geen herbeleving plaats. Alle zintuigen spelen daarbij een rol: het plaatje (zien), geluid (horen), gevoel (voelen), de reuk (ruiken), smaak (proeven) en de gedachte (denken).
De tweede fase: Trauma neutraliseren
Vervolgens wordt de ontladen traumatische gebeurtenis geneutraliseerd tot een kaal feit. De persoon bedenkt zelf een manier om de vervelende herinnering met de schaal van bijvoorbeeld 10 (of 8, 7) naar een 0 te krijgen. Het is belangrijk dat in deze fase het trauma tot een 0 wordt gebracht om de negatieve beleving te hebben geminimaliseerd.
De derde fase: Trauma vervangen
De laatste fase bij traumaverwerking is het vervangen van de oude situatie naar een nieuwe – neutraal of positief – beleving. Het trauma is uiteraard wel echt gebeurd, daar kan niets aan veranderd worden. Als het trauma eerder is ontladen en vervangen, heeft de situatie geen negatieve betekening meer. De persoon ontdekt een eigen manier om deze neutrale of positieve informatie te onthouden in het langetermijngeheugen.
Voorbeeld
Als je bijvoorbeeld een auto-ongeluk hebt meegemaakt, dan weet je zelfs jaren later nog precies hoe het ongeluk ging. Door terug te gaan naar die situatie, komt direct een plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte naar boven.
Door het bloed dat nog op het netvlies staat te ontladen, te neutraliseren en te vervangen, wordt de lading van deze gebeurtenis weggehaald.
Neem nu het plaatje als voorbeeld. Je ziet direct het bloed op het dashboard doordat je met je hoofd tegen het voorraam bent geknald. Wanneer je gaat autorijden, dan komt dat plaatje direct weer naar voren. Daardoor ben je angstig geworden en wil je voorkomen dat je het nog een keer meemaakt als je de auto instapt.
Doordat het plaatje van het bloed nog op het netvlies staat en deze te ontladen, te neutraliseren en te vervangen, verdwijnt de lading van deze gebeurtenis. Dit doe je door beantwoorden van de specifieke vragen met de MatriXmethode, zonder de situatie te herbeleven of woorden te hoeven zoeken om te vertellen wat er precies gebeurd is.
Ervaringsverhaal
Maud is geholpen met deze interventietechniek. Ze had last van een trauma die ze graag wilde aanpakken. Het probleem was dat ze niet wist hoe, ondanks eerdere hulp. Haar verhaal vóór de coaching verliep als volgt:
“Ik ontmoette iemand, Herman, tijdens de vakantie in Toscane in 1998. Vanaf het eerste moment was het gezellig. We kletsten urenlang, dronken wijn en genoten van zon, zee, strand en elkaar. Hij was met zijn motor, ik was met een groepsreis mee. Mijn gezelschap was aardig maar we hadden elkaar niet zoveel te vertellen en ik schoof al snel bij hem aan tafel.”
“Op de avond voordat het gebeurde scheen de maan fel. We zaten op zo’n steigerhouten bank met groengeel gestreepte kussens. Herman had zijn leren jack naast zich neergelegd. Een uitgeleefd exemplaar waaraan je kon zien dat er al heel wat kilometers mee gereden waren. We raakten in gesprek met reisleider Erik over routes in het prachtige Toscane en ik begon steeds meer te voelen voor die brede stoere Herman. Diep in de nacht namen we afscheid en ik bedankte hem voor de leuke avond. We zouden elkaar de volgende avond vast weer treffen.”
Maud ging door met haar verhaal:
“Ik sliep slecht, droomde en werd badend in het zweet wakker. De droom was zo naar dat ik hem aan niemand vertelde. Ik wilde hem zo snel mogelijk vergeten. Gelukkig boden de historische plekken en boeiende verhalen van de gids voldoende afleiding. Het werd een prachtige dag en ik verheugde me op het weerzien met Herman.”
“Op de terugweg stonden we in de file. Er was net een ongeluk gebeurd op de weg voor ons. We stapten uit de bus. Ik herkende meteen zijn jack. En zijn motor. Ik zag hoe de buschauffeur een deken over hem heen legde. Ook over zijn gezicht. Dat beeld vergeet ik nooit meer.”
Op dat moment speelden diverse gedachten in haar hoofd. Ze wist het probleemloos na te vertellen, want de hele gebeurtenis is opgeslagen in het langetermijngeheugen:
“De ambulance en politie kwamen tegelijk aan. De buschauffeur vertelde wat hij gezien had en gebood iedereen om weer in de bus te stappen. Hij wilde weg. Ik vroeg hem om nog even te wachten. Ik ging naar Herman en keek recht in zijn angstige ogen. ‘Ik kom je opzoeken in het ziekenhuis,’ fluisterde ik. Met veel moeite mompelde hij iets dat ik niet kon verstaan. Ik hoorde het geluid van de traumahelikopter en het starten van de bus. ‘Dag lieverd,’ zei ik nog heel zachtjes zodat niemand het kon horen en toen werd hij weggedragen.”
“Nu, jaren later, zijn dat ene beeld van Hermans de angstige ogen en het geluid van de helikopter nog steeds onderdeel van de nachtmerries die ik vaak heb. Mijn trauma oplossen wilde ik erg graag. Daardoor ging ik wekelijks naar de psycholoog om hierover te praten. Het plaatje werd naarder en naarder en bleef maar in mijn hoofd. En het gevoel dat ik omschrijf als een knoop in mijn maag maakt me nog steeds misselijk zodra het beeld in mij opkomt.”
“Erover praten helpt niet, het pijnlijke beeld blijft door mijn hoofd spoken. Het is een zeer beladen bladzijde in mijn levensboek. Er staan veel prachtige verhalen in dat boek, mooie herinneringen waar ik veel plezier aan beleef. Maar de nare bladzijden vragen veel aandacht en maken me verdrietig.
“Mijn vriendin had op YouTube een video gezien over het ‘neutraliseren’ van traumatische beelden met behulp van de MatriXmethode. Ik bekeek die video met een kritische blik. Het kon toch niet waar zijn dat ik zelf dat ene nare beeld uit mijn hoofd zou kunnen halen? Een trauma oplossen kan toch niet zo snel en simpel zijn? Maar het bleek wel zo te zijn.”
Maud is geholpen met de MatriXmethode. Ze maakte een afspraak met een gecertificeerde professional die de MatriXmethode toepast. Ze nam plaats in de stoel die bij het raam stond.
Van tevoren had ze een online formulier ingevuld omdat ze graag haar trauma wilde verwerken, zonder de inhoud te hoeven delen. Ze had daarbij ook geschreven graag weer goed te willen slapen zonder gillend wakker te worden. Meer niet. Herman is lief voor haar en zegt voortdurend dat ze niet bang hoef te zijn omdat hij er nog is. Maar dat helpt niet, het zit gewoon in haar hoofd vertelde ze.
Ze zei:
“Ik moet een stip op een blaadje zetten. Dat is die gebeurtenis, dat fragment dat jij hebt onthouden. Meteen komt het plaatje.”
“Niets erover vertellen. Wat is het naarste detail dat je ziet?”
Ze reageerde:
“Ik zie meteen weer die ogen voor me en in mijn maag komt meteen de knoop weer opzetten. Een bekend maar ongewenst gevoel.” De coach laat me de trigger uit dat ene plaatje halen. De knoop blijft.”
Ze stelde de vraag:
“Wat wil je met de knoop in je maag doen?”
“Eruit natuurlijk… Raar eigenlijk een knoop in mijn maag. Die zit er natuurlijk niet maar het gevoel wat ik heb beschrijf ik zo.
“Ik haal denkbeeldig de knoop uit mijn maag en verbrand hem in een vulkaan. Dat is handig want dan kan hij echt niet meer terugkomen. Ik zet er een liefdevol gevoel voor in de plaats. Het gaat niet over de inhoud.”
“Wat een bijzondere aanpak… Ik vertel niets over wat er gebeurd is en los het trauma zelf op. Mijn fragment, mijn trauma was dat plaatje van die angstige ogen en die knoop in mijn maag was daar het gevolg van.”
“Het zit in mijn hoofd en het is dus logisch dat erover praten niet helpt. Praten maakt het alleen maar erger omdat ik er dan alle details bij haal: de helikopter, de mensen die tegen me aan praatten, de geur van rubber en de deuk in de groene auto die Herman had willen ontwijken. Deze trauma oplossen deed ik dus op mijn eigen manier, zonder langdurige gesprekken te voeren.”
Ik slaap weer en geniet met Herman van ieder moment. En onze vakantie dit jaar? Toscane!”
Ervaringen (video)
Ook de volgende vrouw heeft ervaring met deze gesprekstechniek als interventie. Ze had al jarenlang een trauma. Hulp was gezocht en gevonden, maar na die hulp nog niet van het probleem af. Ze vond uiteindelijk een veilige oplossing, omdat ze uit de inhoud van het probleem kan blijven. Praten over het probleem is voor veel mensen een probleem, waardoor het trauma aanwezig blijft.
“Ik was heel sceptisch en ben altijd heel sceptisch over bepaalde zaken. Hierin ook. Ik vind het echt verbazingwekkend.” – TBS-professional na de coaching
De stappen die ze heeft genomen, deelt ze graag met anderen. Want nu ze weet hoe ze zelf en ook anderen de regie kunnen krijgen over het eigen hoofd, durft ze weer stappen te zetten:
Ervaring na vijf jaar
Myranda had eerder een EMDR behandeling en andere therapie gehad voor haar trauma. Die ervaringen hadden er niet toegeleid om haar trauma of trauma’s volledig te verwerken. Vijf jaar geleden is ze toevallig in aanraking gekomen met mij.
Toen heeft ze de verbeeldingskracht als interventie gebruikt en met succes. Na de coaching en hulp met de MatriXmethode had ze geen last meer van haar traumatische gebeurtenis. Nu, vijf jaar na de ervaringen met EMDR behandeling en andere therapie, is ze er nog steeds van af. De coaching ná de EMDR behandeling is te vinden op mijn YouTube-kanaal.
Hoe kan ze ondanks eedere hulp geen last meer hebben na die coaching? De verbeeldingskracht is een krachtig mechanisme in ons brein. Door alle zintuigen aan te pakken (plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte) krijgt de persoon zelf de regie over zijn eigen hoofd. Een trauma is een ingrijpende gebeurtenis die daadwerkelijk is gebeurd, maar het is zonde van de tijd en energie om daar jaren mee rond te lopen, toch?
Hoewel praten soms wel (tijdelijk) helpt, wordt de daadwerkelijke oorzaak niet volledig aangepakt. Afleiding is ook niet een blijvende oplossing, maar door de regie te krijgen over het eigen brein wordt het trauma wel volledig aangepakt. Zonder dat de probleeminhoud hoeft te worden verteld.
Ze vertelt zelf over haar ervaring en effect na vijf jaar:
Niet alleen bovenstaande cliënten hebben deze interventietechniek ervaren. Ook een deelnemer aan de training heeft ontdekt hoe ze zelf een eigen oplossing bedenkt en toepast nadat specifieke vragen werden gesteld. In een gesprek vertelt ze waarom tientallen gesprekken met een psycholoog niet nodig zijn, terwijl ze nu heeft ontdekt dat het aanpakken ervan sneller en veiliger kan.
Wil je weten wat het verhaal achter dit gesprek is geweest? Casper Kemperman van het MatriXmethode Instituut stelde haar een aantal vragen:
Dus wat zijn de fases bij traumaverwerking en wat is een voorbeeld van effectieve interventies?
Een traumatische gebeurtenis wordt verwerkt in drie fases. De eerste fase is het ontladen, de tweede is het neutraliseren en de laatste, de derde, is het vervangen van de beleving bij het trauma. Dit wordt gedaan op de eigen manier door de persoon met die specifieke traumatische gebeurtenis.
Door het stellen van specifieke vragen door de begeleidende professional, wordt het trauma verwerkt tot een kaal feit. De MatriXmethode is een voorbeeld van een veilige, kortdurende gesprekstechniek waarbij de probleeminhoud niet gedeeld hoeft te worden. Ook vindt er geen herbeleving plaats. Dat maakt het een veilig te gebruiken interventie bij trauma’s, angsten en andere emotionele hulpvragen.
Als ontwikkelaar van de MatriXmethode geef ik professionals (hbo-niveau) handvatten om cliënten met mentale problemen doelgericht te begeleiden. Zonder dat de probleeminhoud besproken hoeft te worden. Al vanaf het begin in 1991 gun ik iedereen de regie over het eigen hoofd. Wanneer slaan we samen met jou de handen ineen? Ik train je graag.
No comment yet, add your voice below!