Tag Archief van: traumaverwerking

Fases traumaverwerking

Bij het verwerken van een trauma zijn drie fases belangrijk. Bij traumaverwerking gaat het over een ingrijpende, heftige gebeurtenis die in het verleden is gebeurd en niet is verwerkt. Dat maakt een trauma anders dan een angst. Iemand kan al een angstig moment hebben bedacht (een doemscenario), terwijl een trauma een specifiek moment is dat daadwerkelijk is gebeurd.

De drie fases van traumaverwerking zijn essentieel om op een veilige manier tot de kern van het probleem te komen. Zonder dat over de probleeminhoud gepraat hoeft te worden of een heftige situatie te moeten herbeleven.

Sommige mensen kunnen jarenlang last hebben van een trauma als het niet op de juiste manier wordt ontladen. Dat is één van de drie fases die belangrijk zijn bij traumaverwerking. De andere twee fases, die onmisbaar zijn in dit stapsgewijze proces, worden zometeen toegelicht.

In de animatie wordt uitgelegd waarom het niet nodig is om over de probleeminhoud te praten. Daardoor blijft het hoofd van de begeleidende professional ook opgeruimd en wordt het verhaal niet mee naar huis genomen:

Een trauma, wat is dat?

Een trauma, wat is dat? Veel mensen denken dat een traumatische gebeurtenis nooit meer weggaat uit hun hoofd. Een trauma is een ingrijpende gebeurtenis die onthouden is. De herinnering blijft, want de gebeurtenis heeft wel daadwerkelijk plaatsgevonden.

Hoe deze herinnering is onthouden, daar kan de persoon zelf wel iets in veranderen. Zodat het onbeladen in het langetermijngeheugen wordt onthouden. Zelfs zonder over de inhoud van de traumatische gebeurtenis te vertellen. In de video krijg je meer uitleg hierover.

Het verwerken van het trauma door zelfhulp

Je cliënt of jijzelf kan een heftige gebeurtenis hebben meegemaakt die het (dagelijkse) leven lastig maakt. Deze ingrijpende ervaring die echt gebeurd is, kan het leven en verdere ontwikkeling ongewenst in de weg zitten.

Gebrek aan zelfvertrouwen, boosheid, eenzaamheid en frustratie spelen vaak een rol. Dat vertraagt het proces van traumaverwerking. Een traumatische gebeurtenis kan op een veilige en doelgerichte wijze worden aangepakt. Deze drie fases die een rol spelen bij het verwerken van een heftige situatie wordt zo uitgelegd in een video.

coaching matrixmethode

Trauma’s, angsten en PTSS zijn eigen belevingen die zich in het hoofd afspelen. Er is een manier waarbij je uit de probleeminhoud kan blijven. Door de manier van vragen stellen komt de persoon direct tot de kern van het onderliggende probleem.

De volgende vrouw heeft ervaring met de MatriXmethode als gespreksinterventie. Ze had al jarenlang een trauma. Hulp was gezocht en gevonden, maar na die hulp nog niet van het probleem af. Ze vond uiteindelijk een veilige oplossing, omdat ze uit de inhoud van het probleem kan blijven. Praten over het probleem is voor veel mensen een probleem, waardoor het trauma aanwezig blijft.

De stappen die ze heeft genomen, deelt ze graag met anderen. Want nu ze weet hoe ze zelf en ook anderen de regie kunnen krijgen over het eigen hoofd, durft ze weer stappen te zetten. Hoe de persoon door zelfhulp in combinatie met de MatriXmethode een trauma kan verwerken, wordt uitgelegd in de video:

Posttraumatisch Stress Syndroom en trauma

Een synoniem van een trauma is PTSS (posttraumatisch stress syndroom). Het enige verschil is dat PTSS een schokkende gebeurtenis is die langdurig aanhoudt. Een trauma dat vaak jarenlang niet is verwerkt, mits niet de juiste hulp wordt toegepast, kan vaak langdurig aanhouden. Dan spreken we over PTSS.

coaching trauma verwerken

Door doelgerichte de getraumatiseerde fragmenten die zijn onthouden aan te pakken, is het mogelijk om de negatieve lading te veranderen. Hoe deze manier van vragen stellen en het werken, weet je na de volgende uitleg.

Welke fases zijn er bij het werken van een trauma?

Zoals je ondertussen weet is een trauma een ingrijpende, heftige gebeurtenis dat daadwerkelijk is voorgevallen. Dat kan een ongeval, mishandeling, verkrachting, overval of andere heftige gebeurtenis zijn. Een trauma is een specifiek fragment van die gebeurtenis dat nog op het netvlies staat. Om een traumatische gebeurtenis te verwerken, zijn dit de drie fases:

  1. Fase 1: Ontladen
  2. Fase 2: Neutraliseren
  3. Fase 3: Vervangen

De eerste fase is hierboven al kort beschreven en zal wat uitgebreider worden uitgelegd met voorbeelden. Uit onderzoek en ervaringen blijkt dat deze manier van traumaverwerking met de MatriXmethode veilig is (en dus niet ingrijpend of vervelend).

Praten over een emotionele klacht lucht soms wel op, maar lost het probleem niet op. Door een traumatische gebeurtenis in drie stadia aan te pakken, blijft een neutraal feit over.

Vaak zijn slechts maximaal drie sessies per hulpvraag voldoende om een trauma op zo’n manier te verwerken. De meeste cliënten, ongeveer 90 tot 95%, heeft na de sessie geen last meer van het trauma*.

*Uit (intern) onderzoek en ervaringen van professionals die de MatriXmethode toepassen, is gebleken dat per specifieke hulpvraag één tot drie sessies vaak voldoende zijn.

 

Welke interventies helpen bij trauma’s?

Bij de verwerking van een trauma bestaan vele soorten interventietechnieken. Soms vindt een herbeleving plaats, terwijl dat niet nodig is. Welke interventies helpen de hulpvragers? En hoe effectief en veilig zijn ze? Ook worden coachingsinterventies toegepast. Sommige interventies zijn ingrijpend, moeizaam of kunnen als heftig worden ervaren.

De MatriXmethode is een kortdurende aanpak waarbij de hulpvrager en de professional uit het verhaal kunnen blijven. In deze video krijg je inzichten in deze praktische interventie. Inclusief een voorbeeld van één van de duizenden hulpvragers die ermee geholpen is. Deze gesprekstechniek wordt steeds meer door diverse professionals toegepast bij verwerken van emotionele problemen, zoals traumatische gebeurtenissen.


fases traumaverwerking

Uitleg MatriXwerkmodel bij angst, trauma of rouw

Het werking van het praktische brein en de toepassing van de MatriXmethode worden uitgelegd met het MatriXwerkmodel. Deze is dankzij jarenlange ontwikkelingen nu zo concreet en oplossingsgericht. Medisch gezien zit er geen trauma in het hoofd, maar iemand ervaart deze negatieve, emotionele beleving wel op die manier. Het is een beladen fragment van een specifieke gebeurtenis die daadwerkelijk gebeurd is.


werkmodel matrixmethode

Misschien ziet deze praktische uitleg van de werking van het brein er ingewikkeld uit. Daarom wordt het eenvoudig uitgelegd. Dan weet je hoe het proces verloopt bij traumaverwerking. met deze interventietechniek.

In de video krijg je uitleg van het model:

De duur van de fases

Vaak duurt het verwerken van een specifiek trauma binnen drie sessies van ongeveer minuten minuten. Specifiek betekent: die ene nare gebeurtenis op woensdag 12 november om 19:15 uur en 12 seconde. Dat moment dat nog steeds naar boven komt als er gedacht wordt over die situatie.

Het is afhankelijk van de persoon hoelang de focus behouden kan worden en hoe snel de MatriXvragen worden gesteld. Een sessie kan dus sneller of langer duren van twintig minuten. Als de cliënt niet meer gefocust is, worden er vaak sociaal-wenselijke antwoorden gegeven. Dat zorgt ervoor dat de methode niet werkt en de coaching minder effectief is.

De eerste fase: Trauma ontladen

Het is belangrijk om een trauma eerst te ontladen door het stellen van de juiste vragen. De persoon gaat denkbeeldig terug naar de heftige situatie. Daarbij vindt geen herbeleving plaats. Alle zintuigen spelen daarbij een rol: het plaatje (zien), geluid (horen), gevoel (voelen), de reuk (ruiken), smaak (proeven) en de gedachte (denken).

traumaverwerking fase 1

De tweede fase: Trauma neutraliseren

Vervolgens wordt de ontladen traumatische gebeurtenis geneutraliseerd tot een kaal feit. De persoon bedenkt zelf een manier om de vervelende herinnering met de schaal van bijvoorbeeld 10 (of 8, 7) naar een 0 te krijgen. Het is belangrijk dat in deze fase het trauma tot een 0 wordt gebracht om de negatieve beleving te hebben geminimaliseerd.

traumaverwerking fase 2

De derde fase: Trauma vervangen

De laatste fase bij traumaverwerking is het vervangen van de oude situatie naar een nieuwe – neutraal of positief – beleving. Het trauma is uiteraard wel echt gebeurd, daar kan niets aan veranderd worden. Als het trauma eerder is ontladen en vervangen, heeft de situatie geen negatieve betekening meer. De persoon ontdekt een eigen manier om deze neutrale of positieve informatie te onthouden in het langetermijngeheugen.

traumaverwerking fase 3

Voorbeeld

Als je bijvoorbeeld een auto-ongeluk hebt meegemaakt, dan weet je zelfs jaren later nog precies hoe het ongeluk ging. Door terug te gaan naar die situatie, komt direct een plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte naar boven.

Door het bloed dat nog op het netvlies staat te ontladen, te neutraliseren en te vervangen, wordt de lading van deze gebeurtenis weggehaald. 

Neem nu het plaatje als voorbeeld. Je ziet direct het bloed op het dashboard doordat je met je hoofd tegen het voorraam bent geknald. Wanneer je gaat autorijden, dan komt dat plaatje direct weer naar voren. Daardoor ben je angstig geworden en wil je voorkomen dat je het nog een keer meemaakt als je de auto instapt.

Stel dat het bloed de trigger is op dat specifieke plaatje van het feit dan wordt dat plaatje aangepakt.  Door het te ontladen, te neutraliseren en te vervangen, verdwijnt de lading van deze gebeurtenis van het feit dat heeft plaatsgevonden. Dit doe je door beantwoorden van de specifieke vragen met de MatriXmethode, zonder de situatie te herbeleven of woorden te hoeven zoeken om te vertellen wat, met wie, waar, wanneer en waarom er precies gebeurd is. Is dat wel belangrijk voor jou en je cliënt, gebruik dat wat nodig is. De MatriXmethode is een interventie in een behandeling, in een traject en wordt als gesprekstechniek ingezet.

traumaverwerking werking brein

Ervaringsverhaal

Maud is geholpen met deze interventietechniek. Ze had last van een trauma die ze graag wilde aanpakken. Het probleem was dat ze niet wist hoe, ondanks eerdere hulp. Haar verhaal vóór de coaching verliep als volgt:

“Ik ontmoette iemand, Herman, tijdens de vakantie in Toscane in 1998. Vanaf het eerste moment was het gezellig. We kletsten urenlang, dronken wijn en genoten van zon, zee, strand en elkaar. Hij was met zijn motor, ik was met een groepsreis mee. Mijn gezelschap was aardig maar we hadden elkaar niet zoveel te vertellen en ik schoof al snel bij hem aan tafel.

Op de avond voordat het gebeurde scheen de maan fel. We zaten op zo’n steigerhouten bank met groengeel gestreepte kussens. Herman had zijn leren jack naast zich neergelegd. Een uitgeleefd exemplaar waaraan je kon zien dat er al heel wat kilometers mee gereden waren. We raakten in gesprek met reisleider Erik over routes in het prachtige Toscane en ik begon steeds meer te voelen voor die brede stoere Herman. Diep in de nacht namen we afscheid en ik bedankte hem voor de leuke avond. We zouden elkaar de volgende avond vast weer treffen.

Maud ging door met haar verhaal:

Ik sliep slecht, droomde en werd badend in het zweet wakker. De droom was zo naar dat ik hem aan niemand vertelde. Ik wilde hem zo snel mogelijk vergeten. Gelukkig boden de historische plekken en boeiende verhalen van de gids voldoende afleiding. Het werd een prachtige dag en ik verheugde me op het weerzien met Herman.

Op de terugweg stonden we in de file. Er was net een ongeluk gebeurd op de weg voor ons. We stapten uit de bus. Ik herkende meteen zijn jack. En zijn motor. Ik zag hoe de buschauffeur een deken over hem heen legde. Ook over zijn gezicht. Dat beeld vergeet ik nooit meer.

Op dat moment speelden diverse gedachten in haar hoofd. Ze wist het probleemloos na te vertellen, want de hele gebeurtenis is opgeslagen in het langetermijngeheugen:

De ambulance en politie kwamen tegelijk aan. De buschauffeur vertelde wat hij gezien had en gebood iedereen om weer in de bus te stappen. Hij wilde weg. Ik vroeg hem om nog even te wachten. Ik ging naar Herman en keek recht in zijn angstige ogen. Ik kom je opzoeken in het ziekenhuis, fluisterde ik. Met veel moeite mompelde hij iets dat ik niet kon verstaan. Ik hoorde het geluid van de traumahelikopter en het starten van de bus. Dag lieverd, zei ik nog heel zachtjes zodat niemand het kon horen en toen werd hij weggedragen.

Nu, jaren later, zijn dat ene beeld van Hermans de angstige ogen en het geluid van de helikopter nog steeds onderdeel van de nachtmerries die ik vaak heb. Mijn trauma oplossen wilde ik erg graag. Daardoor ging ik wekelijks naar de psycholoog om hierover te praten. Het plaatje werd naarder en naarder en bleef maar in mijn hoofd. En het gevoel dat ik omschrijf als een knoop in mijn maag maakt me nog steeds misselijk zodra het beeld in mij opkomt.

Erover praten helpt niet, het pijnlijke beeld blijft door mijn hoofd spoken. Het is een zeer beladen bladzijde in mijn levensboek. Er staan veel prachtige verhalen in dat boek, mooie herinneringen waar ik veel plezier aan beleef. Maar de nare bladzijden vragen veel aandacht en maken me verdrietig.

“Mijn vriendin had op YouTube een video gezien over het neutraliseren van traumatische beelden met behulp van de MatriXmethode. Ik bekeek die video met een kritische blik. Het kon toch niet waar zijn dat ik zelf dat ene nare beeld uit mijn hoofd zou kunnen halen? Een trauma oplossen kan toch niet zo snel en simpel zijn? Maar het bleek wel zo te zijn.

Maud is geholpen met de MatriXmethode. Ze maakte een afspraak met een gecertificeerde professional die de MatriXmethode toepast. Ze nam plaats in de stoel die bij het raam stond.

traumaverwerking fases ervaring

Van tevoren had ze een online formulier ingevuld omdat ze graag haar trauma wilde verwerken, zonder de inhoud te hoeven delen. Ze had daarbij ook geschreven graag weer goed te willen slapen zonder gillend wakker te worden. Meer niet. Herman is lief voor haar en zegt voortdurend dat ze niet bang hoef te zijn omdat hij er nog is. Maar dat helpt niet, het zit gewoon in haar hoofd vertelde ze.

Ze zei:

Ik moet een stip op een blaadje zetten. Dat is die gebeurtenis, dat fragment dat jij hebt onthouden. Meteen komt het plaatje.”

De coach zei:

“Niets erover vertellen. Wat is het naarste detail dat je ziet?”

Ze reageerde:

“Ik zie meteen weer die ogen voor me en in mijn maag komt meteen de knoop weer opzetten. Een bekend maar ongewenst gevoel.” De coach laat me de trigger uit dat ene plaatje halen. De knoop blijft.”

Ze stelde de vraag:

“Wat wil je met de knoop in je maag doen?”

“Eruit natuurlijk! Raar eigenlijk een knoop in mijn maag. Die zit er natuurlijk niet maar het gevoel wat ik heb beschrijf ik zo.”

“Ik haal denkbeeldig de knoop uit mijn maag en verbrand hem in een vulkaan. Dat is handig want dan kan hij echt niet meer terugkomen. Ik zet er een liefdevol gevoel voor in de plaats. Het gaat niet over de inhoud.”

“Wat een bijzondere aanpak! Ik vertel niets over wat er gebeurd is en los het trauma zelf op. Mijn fragment, mijn trauma was dat plaatje van die angstige ogen en die knoop in mijn maag was daar het gevolg van.”

“Het zit in mijn hoofd en het is dus logisch dat erover praten niet helpt. Praten maakt het alleen maar erger omdat ik er dan alle details bij haal: de helikopter, de mensen die tegen me aan praatten, de geur van rubber en de deuk in de groene auto die Herman had willen ontwijken. Deze trauma oplossen deed ik dus op mijn eigen manier, zonder langdurige gesprekken te voeren.”

“Ik slaap weer en geniet met Herman van ieder moment. En onze vakantie dit jaar? Toscane!”

Ervaringen (video)

Er zijn verschillende video’s beschikbaar van hulpvragers die zijn geholpen met de MatriXmethode. Ze vertellen zelf over hun ervaringen en hoe ze het MatriXgesprek hebben ervaren:

“Ik was heel sceptisch en ben altijd heel sceptisch over bepaalde zaken. Hierin ook. Ik vind het echt verbazingwekkend.” – TBS-professional na de coaching

Ervaring na vijf jaar

Myranda had eerder een EMDR behandeling en andere therapie gehad voor haar trauma. Die ervaringen hadden niet het resultaat om haar trauma of trauma’s volledig te verwerken. Vijf jaar geleden is ze toevallig in aanraking gekomen met mij.

Toen heeft ze de verbeeldingskracht als interventie gebruikt en met succes. Na de coaching en hulp met de MatriXmethode had ze geen last meer van haar traumatische gebeurtenis. Nu, vijf jaar na de ervaringen met EMDR behandeling en andere therapie, is ze er nog steeds van af. De coaching ná de EMDR behandeling is te vinden op mijn YouTube-kanaal.

Hoe kan ze ondanks eerdere hulp geen last meer hebben na die coaching? De verbeeldingskracht is een krachtig mechanisme in ons brein. Door alle zintuigen aan te pakken (plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte) krijgt de persoon zelf de regie over zijn eigen hoofd. Een trauma is een ingrijpende gebeurtenis die daadwerkelijk is gebeurd, maar het is zonde van de tijd en energie om daar jaren mee rond te lopen, toch?

Hoewel praten soms wel (tijdelijk) helpt, wordt de daadwerkelijke oorzaak niet volledig aangepakt. Afleiding is ook niet een blijvende oplossing, maar door de regie te krijgen over het eigen brein wordt het trauma wel volledig aangepakt. Zonder dat de probleeminhoud hoeft te worden verteld.

Ze vertelt zelf over haar ervaring en effect na vijf jaar:

Niet alleen bovenstaande hulpvragers hebben deze interventietechniek ervaren. Ook een deelnemer aan de training heeft ontdekt hoe ze zelf een eigen oplossing bedenkt en toepast nadat specifieke vragen werden gesteld. In een gesprek vertelt ze waarom tientallen gesprekken met een psycholoog niet nodig zijn, terwijl ze nu heeft ontdekt dat het aanpakken ervan sneller en veiliger kan.

Wil je weten wat het verhaal achter dit gesprek is geweest? Casper Kemperman van het MatriXmethode Instituut stelde haar een aantal vragen:

Dus wat zijn de fases bij traumaverwerking en wat is een voorbeeld van effectieve interventies?

Een traumatische gebeurtenis wordt verwerkt in drie fases. De eerste fase is het ontladen, de tweede is het neutraliseren en de laatste, de derde, is het vervangen van de beleving bij het trauma. Dit wordt gedaan op de eigen manier door de persoon met die specifieke traumatische gebeurtenis.

Door het stellen van specifieke vragen door de begeleidende professional, wordt het trauma verwerkt tot een kaal feit. De MatriXmethode is een voorbeeld van een veilige, kortdurende gesprekstechniek waarbij de probleeminhoud niet gedeeld hoeft te worden. Ook vindt er geen herbeleving plaats. Dat maakt het een veilig te gebruiken interventie bij trauma’s, angsten en andere emotionele hulpvragen.

Ben je er klaar voor?

Binnenkort start weer een training. Bekijk de datums en krijg toegang tot de training.

Groepsfoto matrixmethode

Hoe een trauma verwerken door zelfhulp (inclusief animatie en video’s)

Bijna twee miljoen* mensen in Nederland hebben last van een mentaal probleem, zoals een angst of trauma. Als de hulpvrager zelf weet hoe een trauma verwerkt wordt, wat zou dit opleveren? Het is begrijpelijk dat veel mensen op zoek zijn naar een interventie die werkt. Want er zijn nogal veel methodieken die worden aangeboden, maar uiteindelijk iemand niet verder helpen. Wanneer iemand wordt bevrijd van een angstige of traumatische gebeurtenis, dan hebben de hulpvrager professional/coach en zelfs de zorgverzekeraar daar baat bij.

*Cijfers komen van www.volksgezondheidenzorg.info

Een traumatische gebeurtenis ontstaat vaak in een milliseconde. Waarom zou iemand dan jarenlang met het probleem blijven zitten? Gelukkig is er een manier die een langdurig proces en herbeleving voorkomt.

Hoe kan je een trauma zelf verwerken, zonder een nare situatie te herbeleven? En waarbij je direct de oorzaak aanpakt? In de animatie krijg je een korte uitleg:

Weet je dat een trauma verwerken niet heftig hoeft te zijn of lang hoeft te duren Als de juiste coachingstechniek wordt toegepast en de hulpvrager de regie krijgt over het eigen hoofd, dan zal je op korte termijn positieve resultaten zien. Het systeem of protocol hoeft niet centraal te staan, maar juist de eigen oplossing van de hulpvrager zelf. Hij of zij pakt op de eigen manier het trauma zelf aan, zonder herbeleving en de inhoud van het probleem te hoeven delen.

Ben je benieuwd hoe? Lees dan verder.

“Vóór: één en al verdriet en boosheid. Ná: heel veel blijdschap en rust. Echt, ik herken mezelf niet meer terug.” – Reiny, patiënt bij huisartsenpraktijk Abed in Barneveld

Opmerking: deze coachingstechniek voorkomt afhankelijkheid van medicatie, complexe protocollen en langdurige trajecten. Heb je behoefte aan een kortdurende en doelgerichte aanpak? Dan is de MatriXmethode een goed alternatief. Er vindt geen (heftige) herbeleving plaats als bij andere technieken en meestal is er geen doorverwijzen nodig. Bekijk de (wetenschappelijke) onderzoeken voor meer inhoud.

Trauma verwerken door zelfhulp in fases

Een trauma lijkt voor veel mensen iets dat voor de rest van het leven in de weg zit. Slapeloze nachten, herbelevingen, ontwijkingsgedrag. Mensen maken het zelf vaak heel moeilijk als niet de juiste hulp wordt gevonden. Dat is jammer, want iedereen met een hulpvraag kan door middel van zelfhulp een trauma verwerken, zelfs zonder herbeleving.

trauma verwerken interventie

Met deze coachingstechniek, die als aanvullende interventie wordt toegepast, is er geen herbeleving, verwijzing, medicijn of langdurige gesprekken nodig.

Uiteindelijk kan vrijwel iedereen een angst of trauma verwerken op de eigen manier. Met ‘vrijwel’ bedoel ik jongeren en ouderen die een beleving kunnen verwoorden. Bijvoorbeeld: “Het voelt als een steen in mijn maag”. Er wordt gebruik gemaakt van de beleving van de hulpvrager. Want wie heeft de angst of trauma? Juist, de persoon die last heeft van de hulpvraag.


protocol fases traumaverwerking

Hoe mooi zou het zijn als er een manier is waarmee iemand zelf de eigen oplossing bedenkt en toepast? Bij het verwerken van een traumatische gebeurtenis spelen drie fases een rol:

  1. Fase 1: Ontladen
  2. Fase 2: Neutraliseren
  3. Fase 3: Vervangen

Met de MatriXmethode is dit mogelijk. Met deze coachingstechniek hoeft iemand niet over de oorzaak het probleem te praten. Dat is veilig voor de professional/coach en voor de hulpvrager. De persoon ontdekt en past zelf de oplossing toe als de vraagtechniek op de juiste manier wordt ingezet.

Door het stellen van specifieke vragen wordt het probleem verwerkt. Dit gebeurt altijd op een kortdurende wijze, zodat de hulpvrager de focus blijft behouden:

Hulp bij het verwerken van het verleden (trauma)

Je hoeft maar op het internet te zoeken en je vindt tientallen hulp-aanbieders voor trauma’s. Natuurlijk is iedereen vrij om zelf te bepalen wat bij iemand past en wat niet. Gelukkig maar. Ik zeg ook niet dat andere hulpmiddelen niet werken. Waar ik wel van overtuigd ben, is dat het verwerken van een trauma sneller, veiliger en laagdrempeliger kan dan vaak wordt gedacht.Â

Wat is het verschil tussen die methodieken en deze aanpak? Ik som er enkele voor je op:

  • Vrij van herbeleving
  • Vrij van langdurig protocol
  • Vrij van heftige bijwerkingen
  • Vrij van inhoudelijk over het probleem te (moeten) praten

Wat ik vaak hoor, is dat er een (heftige) herbeleving plaatsvindt bij traumaverwerking. Dat kan ingrijpend zijn voor iemand, vooral als de persoon met het probleem dat liever niet wilt. Als de juiste vragen worden gesteld op het juiste moment, dan is er geen herbeleving nodig. De MatriXmethode voorkomt dat iemand in een nare herbeleving terechtkomt, doordat het trauma wordt verwerkt vóórdat het vervelend wordt.

Dat heeft Adrie van der Wijst ook ervaren, nu ze personen helpt als POH-GGZ. Ze vindt het fijn dat iemand geen herbeleving ervaart of verder van huis is na haar hulp:

  • Langdurige praatsessies

Professionals die iemand willen helpen, zorgen er vaak voor dat iemand over de probleeminhoud moet praten. Maar als iemand dat niet kan, mag, wil of durft dan blijft het probleem aanwezig in iemands hoofd. Een betere manier is om vragen te stellen, zodat de hulpvrager zelf een manier bedenkt en toepast zonder inhoudelijk te hoeven praten over wat er precies is gebeurd.

  • Afleiding

Een veelvoorkomend ‘hulpmiddel’ is afleiding zoeken: sporten, een wandeling maken, de muziek hard aan zetten. Het zijn manieren die tijdelijk wel lijken te werken, maar uiteindelijk het daadwerkelijke probleem niet oplost. Beter is om afleiding te voorkomen en zelf een manier te bedenken om het trauma te verwerken. Dan wordt de lading ervan afgehaald en is afleiding niet nodig.

  • Veiligheid

Een professional die iemand helpt, heeft vast en zeker de juiste intenties. Toch kan het voorkomen dat iemand geen vertrouwen in de hulpverlener heeft en zich onveilig voelt. Als dat het geval is, dan is de kans groot dat de toegepaste hulp niet effectief is. Door iemand het vertrouwen te geven dat de hulp veilig, snelwerkend en effectief is, wordt de kans vergroot dat het coachingsgesprek lukt.

  • Protocollen

Veel professionals moeten zich houden aan alle richtlijnen en protocollen die ooit zijn geleerd. Als je afwijkt, dan kan dat gevolgen hebben op iemands functie. Hoewel de professional vaak vooral gebruikt wat hij denkt dat nodig is, beperken protocollen vaak het proces.

  • Medicatie of genotsmiddelen

Ook medicatie en andere vormen van drugs worden vaak gebruikt. Hoewel dat een effect heeft bij het verwerken van een nare gebeurtenis, is dat niet echt een gezond alternatief. En ik kan me voorstellen dat mensen dat niet prettig vinden, aangezien drugs gevaarlijk kan zijn. Door iemand zelf de regie te laten krijgen over zijn eigen denkprocessen, is medicatie niet nodig. Wel is een professional nodig die de juiste vragen stelt, waarbij de persoon een trauma ontlaadt, neutraliseert en vervangt.

Trauma verwerken met hulp van een psycholoog

Waarom zou een psycholoog deze interventie moeten toepassen in hun gesprekken? Daar zijn enkele goede redenen voor. Psychologen hebben vaak al een hele lijst aan interventies die ooit zijn geleerd en worden toegepast. Er worden vaak vele en lange gesprekken gevoerd met een hulpvrager. De hulp van een psycholoog kan zeker nuttig zijn als het gaat om gedragsproblemen.

Toch kan het een welkome aanvulling zijn op hun gereedschapskist dat er naast theoretisch onderbouwde interventies worden toegepast die ook praktisch bewezen methodieken worden ingezet die vooral zijn ontstaan uit werkervaring. Want werkt theorie vaak anders in de praktijk? Ik vind van wel. De tientallen jaren werkervaring die ik heb en de duizenden gesprekken die ook de door mij opgeleide professionals voeren, laten zien dat praktische tools vaak zorgen voor bijzondere effecten.

Dat heft deze GGZ-professional zelf ontdekt nadat ze iemand had geholpen met de MatriXmethode. Haar patiënt zei: “Waarom krijg jij voor elkaar wat een psychiater niet lukt?”. De reden dat die persoon dat zei, vertelt ze in de video:

Video: Effectievere oplossing bij traumaverwerking

In Nederland en in andere landen hebben veel mensen wel één of meerdere angsten of trauma’s. Deze fobieën hebben altijd te maken met iets dat is ontstaan in het verleden of met iets dat mogelijk gaat gebeuren in de toekomst. Er is vaak al een doemscenario bedacht waarbij je nu al een voorstelling hebt gemaakt hoe het mogelijk zou gaan.

Het mentale probleem zit in het hoofd. En daar zit ook de oplossing, alleen de weg daarnaartoe weet iemand vaak niet.

Het verwerken van zo’n onverwerkte emotie, angst of trauma staat niet beschreven in een boek. Ook zit de oplossing niet verwerkt in een pilletje. Praten lucht soms (tijdelijk) op, maar uiteindelijk duurt het verwerken dan langer. Daarnaast blijft het probleem in het hoofd aanwezig als de ‘angel’, de echte oorzaak, niet volledig wordt geneutraliseerd.

Ook bestaat de kans dat iemand na een tijdje een terugval kan krijgen, ondanks dat de hulpvrager juist op zoek is naar een kortdurende, doelgerichte interventie. Het liefst zonder doorverwezen te worden naar een psycholoog om (weer) het verhaal te vertellen.

Eén van mijn hulpvragers zocht na twaalf jaar effectieve hulp voor haar trauma:

Traumaverwerking en PTSS

PTSS (Posttraumatische stressstoornis) kan ontwikkeld worden als je iets ingrijpends hebt meegemaakt (een trauma) en die niet volledig en goed is verwerkt.. Deze nare gebeurtenis kan iemand lange tijd bij zich dragen als niet de juiste hulp wordt gevonden.

Vooral als iemand liever niet over een trauma praat, dan kan het steeds in het hoofd aanwezig blijven met nachtmerries, levensechte herinneringen (flashbacks) en angstaanvallen als gevolg. Je kunt je hierdoor zo slecht voelen dat het moeilijk is om de dagelijkse dingen te doen.

Toch is het niet nodig om langdurig in een traject te zitten of een nare herinnering te moeten herbeleven als de juiste tools worden ingezet. In de video leg ik uit waarom:

Jeugdtrauma: ingrijpende gebeurtenis die ontstaat in een milliseconde

Ook een jeugdtrauma is een veelvoorkomende hulpvraag die iemand jarenlang kan achtervolgen. Terwijl zo’n vervelende gebeurtenis ontstaat in een korte tijd. Denk maar eens aan een ongeval of bijna-dood-ervaring. Dat heftige moment weet je nog als de dag van gisteren. Ook weet je meteen wat het naarste is van die ervaring: een plaatje dat direct opkomt, een geluid dat je hoort, een gevoel dat je ervaart, een reuk of smaak die meteen naar boven komt.

“Kortere trajecten, snellere resultaten” – Anouk Netten, psychosociaal therapeut

Dat zijn ingrijpende momenten die in een oogwenk zijn ontstaan. Als niet de juiste gesprekstechniek wordt ingezet, blijven deze negatieve, zintuigelijke waarnemingen iemand achtervolgen. Groepsgesprekken, trajecten, afleiding zoeken, adviezen en tips zijn goedbedoeld, maar bieden (vaak) geen langdurige oplossingen. Kijk maar naar de wachtlijsten die elk jaar langer worden.

Wel is een snellere en effectievere oplossing om de persoon met het jeugdtrauma zelf de eigen oplossing te laten bedenken en toe te passen. Daarbij is het gebruik van alle zintuigen essentieel, zoals we vaak gebruiken in een gesprek.

Complexe hulp?

Voordat wordt uitgelegd wordt hoe een trauma verwekt kan worden door de hulpvrager zelf te oplossing te laten bedenken, wil ik eerst mijn zorgen delen. De complexiteit in bijvoorbeeld de huidige zorg, onderwijs en jeugdzorg zorgt er vaak voor dat personen dieper in de problemen raken.

Iemand wordt zorg-moe, kijken op tegen het zoveelste gesprek en moeten wachten totdat er hulp is vanwege de oplopende wachtlijst. Dat vind ik oneerlijk richting de hulpvrager en ook onnodig. Daarom is het belangrijk om een goed alternatief te bieden die snel ingezet kan worden, veilig en doelgericht is.

Ruim 4 of de 10 mensen krijgt ooit in zijn leven te maken met een psychische aandoening zoals een angst of trauma. En iemand met een psychische klacht kost gemiddeld 45.000 euro. Het duurt gemiddeld 180 dagen voordat iemand weer op de rit is.

*Cijfers van CBS, Trimbos-instituut en Phrenos

Hoe zal het zijn als een angst of trauma verwerkt wordt binnen drie sessies per hulpvraag? Zonder dat de oorzaak van het probleem gedeeld hoeft te worden en het dossier klein blijft?

Een coachingstechniek die we aanbieden is breed toepasbaar. Als je interesse hebt, lees dan verder en bekijk de video’s.

Cijfers: dagelijkse kosten bij verzuim

Uit de statistieken van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) blijkt dat de dagelijkse kosten per werknemer per verzuimdag 250 euro zijn. Dit is gebaseerd op directe kosten van loondoorbetaling en arbodienstverlening, maar zonder de indirecte kosten zoals vervanging of productieverlies.

Ook is bekend dat het gemiddeld 180 dagen duurt voordat iemand met psychische klachten weer op de rit is. Daarbij is geen rekening gehouden met terugkerende problemen. Als je deze statistieken en cijfers opsomt, dan heeft dit aanzienlijke economische consequenties. Iemand met een psychische klacht kost namelijk gemiddeld 45.000 euro.

Deze gegevens staan op de website van de NIP en zijn met name afkomstig van het CBS, Trimbos-instituut en Phrenos:


cijfers trauma

Een groot deel van deze kosten kunnen worden bespaard. Namelijk doordat iemand met een mentaal en/of psychisch probleem weet hoe een probleem wordt aangepakt op de eigen manier. Langdurige gesprekken, verwijzingen en afhankelijkheid van complexe protocollen hoeven dan minder nodig te zijn. Een hulpvrager die binnen enkele sessies met zelfvertrouwen weer op de rit is, vind je dat ook belangrijk?

Wat mij betreft wel, aangezien 40% van de bevolking te maken heeft met psychische klachten:


cijfers psychische klachten werknemers

Vaak zorgen de lange wachtlijsten ervoor dat het ziekteverzuim blijft oplopen. Soms raakt iemand daardoor verder in een depressie. Als een hulpvrager maandenlang moet wachten op hulp, is het vaak te laat of ontstaan er ondertussen meerdere problemen.

Ook beaamt het NIP dat het verzuim door psychische aandoeningen zoals angsten, trauma’s en emotionele problemen, jaarlijks toeneemt:


Gelukkig is er een alternatief om snel in te zetten. Daarmee voorkomt je hulpvrager afhankelijkheid van lange wachtlijsten. Ook is er volledige focus. Afleiding wordt voorkomen en de onderliggende oorzaak van het probleem wordt denkbeeldig verwerkt. Vindt er een (heftige) herbeleving plaats? Nee, want door de specifieke vragen richt de persoon zich op het ontladen, neutraliseren en vervangen van de beleving die iemand ervaart.

Symptomen van een onverwerkt trauma

Omdat iedereen anders is, ervaart ieder individu een traumatische gebeurtenis op een andere manier. Het kan zijn dat iemand met een trauma last krijgt van verschillende symptomen ervaren, zoals:

  • Stemmingswisselingen
  • Boosheid
  • Verdriet

Als een hulpvrager last heeft, dan is het belangrijk om de juiste vragen te stellen, zonder dat iemand wordt afgeleid. Afleiding kan worden gedaan door te sporten, het gebruik van medicatie of de muziek hard te zetten. Dat zijn tijdelijke hulpmiddelen. Toch is het belangrijk om de oorzaak van de symptomen aan te pakken. En dat zijn denkprocessen die zich in het hoofd van de persoon zelf afspelen.

Afleiding verlicht het probleem, maar pakt de ‘angel niet aan. Beter is om het trauma te ontladen, te verwerken én vervangen door een neutraal of zelfs positieve herinnering.

Wat we vaak horen is dat een hulpvrager met een onverwerkt trauma last heeft van allerlei bijwerkingen. Bepaalde interventies kunnen bijvoorbeeld als heftig worden ervaren omdat er een herbeleving plaatsvindt. Bij traumaverwerking is het niet noodzakelijk om een ingrijpende gebeurtenis te herbeleven. Dat hebben onze hulvpragers en de professionals die met deze interventie werken, ervaren.

Als iemand wordt afgeleid of het probleem wordt verdoofd (door het gebruik van medicijnen bijvoorbeeld) dan is de kans groot dat het probleem nog steeds aanwezig is.

Nieuwe symptomen kunnen ontstaan waardoor een persoon weer een andere vorm van therapie krijgt en langdurig in een traject zit. En juist dat wordt met de MatriXmethode voorkomen, omdat deze kortdurende en doelgerichte aanpak juist de onderliggende oorzaak van de symptomen worden aangepakt. Dat kan de persoon zelf alleen maar op zijn eigen manier. De professional biedt de begeleiding om iemand de regie te laten krijgen over het eigen hoofd.

trauma verwerken zelfhulp

Video: ervaring met de MatriXmethode

Er zijn veel mensen, van jong tot oud, die deze aanpak hebben ervaren. In veel gevallen hebben de hulpvragers al eens andere hulp gezocht, zonder blijvend succes.

Wat mij zorgen baart is dat er veel wordt gepraat, maar uiteindelijk weinig wordt opgelost. Als die hulp na vier of vijf sessies te weinig resultaat heeft opgeleverd, dan zal de hulvprager worden doorverwezen naar een andere hulpverlener. Ook daar moet (weer) het verhaal gedeeld worden. Uiteindelijk wordt door praten wellicht het probleem iets verzacht, maar het echte probleem blijft in het hoofd zitten. Waardoor de kans wordt vergroot dat de persoon zorg-moe wordt.

Trauma verwerken door zelfhulp met de MatriXmethode: ontladen, te neutraliseren en te vervangen. Waarbij uit het verhaal van de onderliggende oorzaak wordt gebleven.

Mijn professionals en ik weten dat de methode werkt. Je vindt diverse video’s waarbij dit wordt verteld en uitgelegd. Ons gezamenlijke doel is dat de hulpvrager goed en snel geholpen, zonder lang in een traject te hoeven zitten of de oorzaak te delen.

In de afgelopen jaren heb ik honderden hulpvragers geholpen. Vaak begrijp je pas hoe de MatriXmethode werkt en wat het doet als je het ervaart. Daarom laat ik graag anderen aan het woord die praten over de werking en effectiviteit van de methode.

Een voorbeeld is deze professional in de TBS-sector:

Uitleg MatriXemotiemodel

Een krachtige manier bij het verwerken van een nare gebeurtenis, bijvoorbeeld een angst, is om het onthouden fragment (verleden of toekomst) te neutraliseren tot een kaal feit. Het heeft dan geen lading meer. Daarbij worden meestal alle zintuigen en het denken gebruikt om het te verwerken. Het plaatje (zien) wordt altijd gebruikt.

emotiemodel matrixmethode

Door alle zintuigen en het denken in te zetten tijdens een coaching, vergroot de hulpverlener de effectiviteit van de sessie. Het plaatje, het zien, is altijd een onderdeel. Het onderscheidende met ander soort technieken is dat de persoon alles zelf doet, op de eigen manier. Het afleiden is immers slechts afleiden. Het verhaal is slechts het verhaal.

Eigen herinneringen en voorstellingen kunnen mensen alleen zelf beïnvloeden. Dat kan niemand voor de ander doen. Dat is persoonlijk, dat is privé en de eigenheid, de autonomie van de persoon zelf.

Alle zintuigen en het denken worden daarom op een kortdurende stapsgewijze manier door de persoon zelf ontladen, geneutraliseerd en vervangen. Dat leidt naar een blijvend resultaat. Het MatriXemotiemodel leg je uit voor iedere eerste sessie.

Daarmee wordt het duidelijk dat gebeurtenissen in het verleden hebben plaatsgevonden, in de toekomst mogelijk gaan plaatsvinden en in het nu kunnen worden aangepakt. Zonder herbeleving doordat de persoon er niet direct deel van uitmaakt in de verwerking, maar het beschouwt zoals hij het heeft onthouden.

Korte uitleg MatriXemotiemodel in tekst:

Je leeft in het NU In het verleden zijn dingen gebeurt, leuke en minder leuke dingen. Ook in de toekomst gaan dingen gebeuren, leuke en minder leuke. En in het NU, heb JIJ daar een beleving bij.

Doordat tijdens de sessie het fragment wordt verwerkt tot een kaal feit, zijn er geen ervaringen bekend van hulpvragers die last hebben gehad van bijvoorbeeld decompensatie. Ook kunnen er per sessie diverse fragmenten worden behandeld. Dit zorgt ervoor dat meerdere emotionele belemmeringen kunnen worden aangepakt in een korte tijd (één uur bijvoorbeeld).

Voordelen van deze coachingstechniek

Een groot voordeel van de MatriXmethode is dat het een veilige, kortdurende en doelgerichte aanpak is. Iemand met een mentale/psychische klacht hoeft niet langdurig belast te worden met het probleem. Ook voor de professionals brengt dit veel voordelen met zich mee (tenzij geld vooral een belangrijke rol speelt).

Omdat wij juist de hulpvrager de eigen oplossing gunnen en laten ontdekken, hebben veel mensen baat bij deze aanpak. Zowel de persoon zelf als de professionals en zorgverzekeraars.

Enkele voordelen van de MatriXmethode:

  • Veilig

Op dit moment – sinds het begin van de ontwikkeling in 1991 – zijn er geen negatieve ervaringen bekend, behalve dat iemand wat moe kan zijn na een sessie. Door de specifieke en juiste vragen wordt voorkomen dat de hulpvrager een (heftige) herbeleving ervaart bij een vervelende, angstige of traumatische situatie. De persoon blijft daardoor weg van een depressie of verdere stagnatie.

  • Vrij van dossiervorming en langdurig traject

Het klinkt misschien raar, maar vaak is slechts één A4-tje nodig om een specifieke hulpvraag aan te pakken. Er wordt gefocust op dat ene fragment van die traumatische of angstige gebeurtenis. Dit wordt bijgehouden in een klein ‘dossier’ van de hulpvrager, ook wel het MatriXemotiemodel genoemd.

  • Tweeledig

Deze interventietechniek is tweeledig. De hulpvrager hoeft de oorzaak van het probleem niet te vertellen. Het hoofd van de professional blijft daardoor opgeruimd na een werkdag. Met andere woorden: de ‘geheimen’ blijven in het hoofd van de hulpvrager als onbeladen feit.

  • Effectief

Onze ervaringen en onderzoeken laten de effectieve werking van de MatriXmethode zien. Vaak wordt een traumatisch fragment al binnen drie sessies ontladen, geneutraliseerd en vervangen. Dat fragment wordt dan verwerkt tot een kaal feit. Feiten blijven feiten, maar de beleving wordt veranderd.

  • Kosten- en tijdbesparend

Een tijd- en kostenbesparing is mogelijk, want er wordt voorkomen dat de hulpvrager wordt doorgestuurd naar een instantie, psycholoog of psychiater. Mentale en psychische problemen worden verwerkt in de praktijk zelf. Hoeveel levert dit op denk je? Dat zeggen ook huisarts Abed (werkzaam in Barneveld), de POH-GGZ en twee patiënten die zijn geholpen met de MatriXmethode:

De oplossing is niet eenvoudig, wel simpel

Wat we vaak horen van hulpvragers en professionals is dat de oplossing vaak te mooi lijkt om waar te zijn. Hoe kan bijvoorbeeld iemand binnen drie sessie van een specifieke hulpvraag af zijn, terwijl vaak vele gesprekken nodig zijn? De MatriXmethode is simpel, maar niet eenvoudig. Er zijn weinig woorden nodig om in korte tijd positieve resultaten te zien. Ook staat bij het verwerken van een angst of trauma altijd de oplossing van de persoon met het probleem centraal.

Door het stellen van specifieke vragen, krijg de persoon met de hulpvraag de regie over zijn eigen denkprocessen. Zo wordt het trauma verwerkt, zonder te hoeven verdwalen in de probleemverhalen of herbeleving

Het is een methode waarbij dus de hulpvrager zelf de oplossing bedenkt voor het eigen probleem. Het heeft laten zien een effectieve manier te zijn om een trauma te verwerken doordat de hulpvrager zichzelf helpt op de eigen manier. De professional stelt uitsluitend de juiste, concrete vragen. Als de hulpvrager goed is geholpen en weet hoe het werkt, dan kan hij of zij het in het vervolg ook zelf. Dat maakt de persoon onafhankelijk van anderen en wordt iemand sneller geholpen.

En dat andere veelgebruikte oplossingen (zoals EMDR) niet altijd succesvol zijn, ziet Loes in haar werk:

verschil emdr matrixmethode

De kracht van de MatriXmethode

Tijdens een sessie met de MatriXmethode worden alle zintuigen gebruikt:

  1. Zien (plaatje)
  2. Horen (geluid)
  3. Voelen (gevoel)
  4. Ruiken (reuk)
  5. Proeven (smaak)
  6. Denken (gedachte)

trauma verwerken zelfhulp

Een nare, traumatische gebeurtenis is vaak opgeslagen in het langetermijngeheugen op verschillende manieren:

  • Zien/plaatje: Een plaatje kan nog steeds op het netvlies staan en wanneer de persoon aan die situatie denkt, komt direct dat plaatje naar boven.
  • Horen/geluid: Daarnaast is het mogelijk dat iemand nog steeds een geluid hoort van die heftige gebeurtenis. Dat kan bijvoorbeeld een sirene van de brandweer zijn of het geluid van autobotsing.
  • Voelen/gevoel of Ruiken/geur of Proeven/smaak: Ook kan het zijn dat wanneer iemand aan de traumatische gebeurtenis denkt er direct een heftig, vervelend gevoel opkomt. Of een vervelende geur of smaak.
  • Denken/gedachte: Ten slotte is een vervelende gedachte die nog steeds ervoor zorgt dat een vervelend woord steeds naar boven komt.

Coachingsvideo: trauma verwerken op de eigen manier

De MatriXmethode is geen ’trucje’ dat je leert in een middagje zoals bij andere interventies. Deze interventietechniek is sinds 1991 in ontwikkeling en is nu zo krachtig door jarenlange doorontwikkeling. Vele trainingen en hulpvragers heb ik nodig gehad om te komen waar ik en deze methodiek nu staan. En om de hulpvrager weer de regie te laten krijgen over zijn eigen hoofd op de eigen manier.

Bekijk hoe een traumatische gebeurtenis van deze hulpvrager wordt verwerkt met de MatriXmethode:

Conclusie: Hoe een trauma verwerken door zelfhulp

Een trauma verwerken door zelfhulp is mogelijk met de MatriXmethode. Hersenspinsels die zich in het hoofd van de persoon afspelen, kan de hulpvrager op de eigen manier ontladen, neutraliseren en vervangen. Er zijn per gesprek weinig woorden nodig. Daarom is een gesprek vaak kortdurend en biedt het direct resultaat.

De professional begeleidt de hulpvrager bij het zelf te laten ontdekken van de eigen, krachtige oplossing. Daarbij worden alle zintuigen (zien, horen, voelen, ruiken, proeven en denken) gebruikt. De probleeminhoud wordt ontladen zodat hij of zij er geen last meer van heeft. Dat is veilig voor zowel de hulpvrager en de professional.

Het doel van de sessies is het daadwerkelijk reduceren en blijvend ontladen van het probleem. Uit onze ervaring en ervaringen van anderen blijkt dat mentale en psychische problemen veilig zijn de MatriXmethode.Hulp krijgen of de methode zelf toepassen?

Steeds meer professionals zien de veilige werking en positieve resultaten van deze methode. Er is voldoende materiaal beschikbaar om te zien dat het werkt.

Ben je een gemotiveerde professional en wil je het verschil maken? En zoek jij een kortdurende, krachtige interventie bij het verwerken van angsten en trauma’s in jouw werk? Dagelijks hebben veel mensen jouw hulp nodig als je de training hebt gevolgd.

Of heb je zelf een hulpvraag en wil je een coach vinden die je helpt? Voorkom dat je afhankelijk wordt van wachtlijsten en langdurige trajecten. Neem direct contact op met een coach die de MatriXmethode toepast. Wanneer zet jij de stap?

Ben je er klaar voor?