Door Ingrid Stoop – Ontwikkelaar MatriXmethode

5 Voorbeelden van effectieve gesprekstechnieken

Facebook
Linkedin

Welke verschillende gespreksmethoden zijn effectief? De vijf voorbeelden die je krijgt van professionals in de jeugdzorg, hulpverlening, onderwijs, coaches en anderen die een achtergrond hebben in de psychologie laten zien hoe je in minder tijd meer bereikt met de cliënt. Trouwens, als je interesse hebt in boeken over gesprekstechnieken, dan sturen we je deze (digitaal) naar je toe.

Er is een non-verbale vraagtechniek die je (met hbo-werk/denkniveau) kan inzetten wanneer je met gespreksvoering of coaching anderen helpt. Welke manier is dat, wat zijn de ervaringen en voordelen? Ontdek in dit artikel een gesprekstechniek waarbij je zelfs uit het probleemverhaal blijft, terwijl de hulpvrager het mentale probleem zelf oplost. Diverse professionals vertellen hoe zij gespreksinterventies toepassen in diverse werkgebieden. 

Welke gesprekstechnieken worden ingezet, is afhankelijk van de hulpvraag en het doel van het gesprek. Er is een non-verbale aanpak die je vrijwel altijd kunt inzetten, zonder dat gepraat wordt over de probleeminhoud.

In de volgende animatie krijg je een korte uitleg waarom met de meeste gespreksmethoden een traject onnodig lang duurt en ineffectief zijn, vooral op lange termijn:

https://youtu.be/Ol3S70zeNQw

Waarom zijn gesprekstechnieken belangrijk?

Praten met bijvoorbeeld cliënten, patiënten, medewerkers en leerlingen is essentieel om de juiste hulp te bieden. Ook is het belangrijk dat je doelgerichte interventietechnieken toepast om echt tot de kern van de hulpvraag te komen. Het hebben van een goede aansluiting bij je cliënt helpt daarbij. Ook moet er voldoende ruimte zijn om de cliënt aan het woord te laten. Door specifieke, gerichte vragen te stellen is de kans groot dat de coaching effectief is. Onze onderzoeken laten dat ook zien.

Door gesprekken met veilig toepasbare interventietechnieken toe te passen, wordt voorkomen dat iemand met een hulpvraag vroeg of laat een terugval krijgt.

Waarom zijn effectieve gesprekstechnieken belangrijk? Er bestaat veel interventies die worden toegepast. Sommige zijn effectief, sommige minder. Ook kan het zijn dat interventies heftig zijn, vooral als een herbeleving plaatsvindt. Dat wordt niet altijd als prettig ervaren. Door gesprekken met veilig toepasbare interventietechnieken toe te passen, wordt voorkomen dat iemand met een hulpvraag vroeg of laat een terugval krijgt.

As het gaat om mentale problemen, dan is het essentieel dat de persoon met een hulpvraag de regie krijgt over de eigen leer- en denkprocessen. Het toepassen van een gesprekstechniek kan daarbij een goede manier zijn om dat te realiseren, mits de juiste vragen en antwoorden worden gegeven. In de video ontdek je hoe met gerichte vragen een cliënt effectief geholpen kan worden:

https://youtu.be/jM6AbWV0sqA

Ontdek hoe je met simpele vragen effectieve gesprekken krijgt​

• Hoe je direct tot de kern komt van de hulpvraag, zonder te verdwalen in probleemverhalen
• Hoe je blijvend positief resultaat krijgt en de persoon de regie behoudt
• Waarom de interventie veilig inzetbaar is bij mentale hulpvragen

JA, COACHINGVIDEO’S BEKIJKEN

Ontdek hoe je met simpele vragen effectieve gesprekken krijgt

• Hoe je direct tot de kern komt van de hulpvraag, zonder te verdwalen in probleemverhalen
• Hoe je blijvend positief resultaat krijgt en de persoon de regie behoudt
• Waarom de interventie veilig inzetbaar is bij mentale hulpvragen

JA, COACHINGVIDEO’S BEKIJKEN

Deze verschillende gesprekstechnieken zijn er

Een kleine opsomming van gespreksmethodes die vaak worden gebruikt:

• MatriXgesprekstechniek
• beoordelingsgesprek
• motivatiegesprek
• coaching gesprek
• feedbackgesprek

Deze soorten van gespreksvoering hebben allemaal een ander soort doel. Omdat wij van het MatriXmethode Instituut vooral te maken hebben met gesprekken over blokkades en belemmeringen, zullen we inhoudelijk niet teveel ingaan op deze gesprekstechnieken. Wel is het mogelijk om per soort gesprek inzichtelijk te maken hoe deze interventietechniek toegepast wordt.

Zoals een professional die in de psychologie werkzaam is. Ze legt uit hoe en waarom de methode doorgaat waar andere gesprekstechnieken stoppen: 

https://www.youtube.com/watch?v=i73EeY9qLuA&pp=ygUYcHN5Y2hvbG9vZyBtYXRyaXhtZXRob2Rl

Welke gesprekstechniek je toepast is afhankelijk van de hulpvraag, de persoon die hulp wilt en de situatie. Ook een combinatie is mogelijk, mits het doel van het gesprek wordt bereikt.

Voordat de voorbeelden met je gedeeld worden, is het slim om eerst de ervaringen van de medewerkers van Stichting BalansZorg (Leiden) te bekijken. Ze weten nu wat het effect is van het toepassen van een doelgerichte gesprekstechniek, zonder zelf belast te worden met andermans probleemverhaal:

https://youtu.be/UdMdFIswfIo?si=gcaTNAAYMskLmcEi

Voorbeelden van effectieve gesprekstechnieken

In de volgende voorbeelden krijg je een helder beeld van gesprekstechnieken die vaak worden ingezet. Ook zie je in welk opzicht de MatriXmethode als coachingsinterventie bijdraagt om mentale blokkades en belemmeringen aan te pakken. Zowel preventief als curatief. 

Een effectieve gesprekstechniek valt of staat op basis van verschillende redenen. Vaak gaat een coaching mis omdat:

• Er geen aansluiting bij de cliënt is
• Er geen specifieke hulpvraag is
• De cliënt geen vertrouwen heeft in de professional
• Gesprekken lang duren doordat niet tot de kern wordt gekomen
• Sociaal-wenselijke antwoorden een rol spelen
• De oorzaak van het probleem liever niet wordt besproken door de hulpvrager
• Er afleiding is en daardoor geen focus

Hoe kan je deze problemen voorkomen en een gesprekstechniek toepassen die wel leidt tot een succesvolle coaching? Diverse voorbeelden en ervaringen van professionals en cliënten geven je daar antwoord op.

Andy Hamstra is een professional die meerdere interventietechnieken inzet. Hij heeft veel ervaring en kennis hoe cliënten succesvol geholpen kunnen worden met zo min mogelijk woorden. In de video vertelt hij over zijn ervaring:

https://youtu.be/JM2moxVqPL8

Voorbeeld: Beoordelingsgesprek

Een medewerker heeft een beoordelingsgesprek met de leidinggevende. Hoewel het gesprek nog niet is gestart, kan je al wel een voorstelling hebben gemaakt wat de leidinggevende kan zeggen en hoe hij/zij kan reageren. Dat kan iets positiefs of negatiefs zijn. 

Als het negatief is, heb je daar nu al een beleving bij: je hoort stemmen in je hoofd waarbij wordt gezegd dat je jouw werk niet goed uitvoert. Je hebt nu al een doemscenario bedacht. Toch is het mogelijk dat tijdens het daadwerkelijke gesprek deze negatieve woorden niet worden gezegd. De leidinggevende kan heel tevreden over je zijn. Al die ophef door de gedachten in het hoofd was dus niet nodig.

Voorbeeld: Motivatiegesprek

Een motiverend gesprek is in principe positief. Het kan zijn dat je een teamsport beoefent en voorafgaand de wedstrijd met de trainer contact hebt over jouw rol in het veld. De vorige keer was de trainer misschien niet tevreden over jouw functioneren. Nu wil hij er alles aan doen om je een goede wedstrijd te laten spelen. Hij geeft je tips en advies om te presteren.

Toch vergeten trainers (en veel andere professionals) vaak om de ander een voorstelling te laten maken van het functioneren in de wedstrijd. Door een positieve voorstelling te maken door de persoon zelf wordt daardoor een goed gevoel en zelfvertrouwen gecreëerd.

Door het stellen van de juiste vragen en het toepassen van de juiste gesprekstechniek, kan de persoon zelf de baas worden over zijn eigen hoofd. Dat bevordert de individuele prestatie tijdens de wedstrijd. 

Voorbeeld: coaching gesprek

Een coachingsgesprek wordt vaak gevoerd om iemand te helpen bij bijvoorbeeld psychische problemen. Denk aan een angst, trauma, negatief zelfbeeld, rouw, stress of onverklaarbare (pijn)klacht zoals tinnitus. Met gerichte vragen wordt dan een oplossing gevonden door de persoon zelf die last heeft van het mentale probleem. 

Met de MatriXmethode ontdekt en past de persoon zelf de eigen oplossing toe. Daarbij is het niet nodig dat over de probleeminhoud gepraat wordt. Dat maakt het veilig voor de cliënt en effectief, want de persoon kan zelf heel diep gaan in zijn eigen hoofd.

Bij ander soort coachingsgesprekken duurt het vaak langer en is ingrijpend, omdat over de probleeminhoud gesproken moet worden. Sociaal-wenselijke antwoorden maken een coaching moeilijker. Daardoor blijft het probleem in het hoofd van de hulpvrager aanwezig.

Voorbeeld: feedbackgesprek

Het geven en krijgen van feedback kan positief of negatief zijn. Bij positieve feedback geef je de persoon een compliment en tips om het de volgende keer wellicht nog beter te doen. Als je iemand feedback wilt geven, heeft dat altijd een doel. Vaak wil je iemand beter laten presteren.

Bij negatieve feedback wordt de nadruk gelegd op een negatieve waarneming. Het is daarbij goed om te beginnen in een gesprek met positieve feedback (+), vervolgens het negatieve gedeelte te bespreken (-) en daarna een positieve aanbeveling te doen (++). Dat wordt ook wel de sandwichfeedback genoemd (een NLP-techniek).

De MatriXmethode als gesprekstechniek (per werkgebied)

Er zijn diverse manieren om een goed gesprek te voeren met cliënten, leerlingen, patiënten of medewerkers. Toch zijn niet alle gesprekstechnieken of coachingsinterventies geschikt. Het uiteindelijke resultaat is afhankelijk welke, hoe en wanneer een bepaalde interventie wordt toegepast. 

Wil je eerst weten wat deze methodiek inhoudt en hoe ik tot deze unieke gesprekstechniek ben gekomen? In de video geef ik daar antwoord op:

https://youtu.be/9-yLHp3RmGU

Deze unieke, kortdurende interventie wordt momenteel toegepast door professionals in:

• Jeugdzorg
• GGZ
• Hulpverlening
• Onderwijs
• Coaches
• Psychologen

De reden dat er diverse beroepsgroepen er gebruik van maken, is doordat er met weinig woorden veel resultaat bereikt kan worden. In vergelijking met andere gesprekstechnieken, die vaak niet non-verbaal zijn, is dat een groot voordeel voor de hulpvrager én de professional. Zonder te hoeven verdwalen in de probleemverhalen wordt er toegewerkt naar een eigen oplossing van de persoon zelf.

De MatriXmethode is één van de interventies die steeds vaker wordt toegepast.

https://www.youtube.com/watch?v=tUyqOmmCgOg&t=7s

Enkele voordelen van de tussenkomst zijn: 

• De probleeminhoud blijft privé (veilig voor de cliënt en voor de professional)
• De hulpvrager komt zelf direct tot de kern van het probleem
• Het probleem wordt beschouwd (er vindt geen herbeleving of afleiding plaats)
• Vaak is de hulpvrager binnen één tot drie sessies van de specifieke hulpvraag af
• De interventie werkt bij cognitieve, emotionele en onverklaarbare (pijn)klachten
• Coachingsgesprekken worden leuker en je krijgt sneller effect
• Je voorkomt dat trajecten en gesprekken vastlopen

Wil je weten wat deze gesprekstechniek inhoudt? In de video krijg je uitleg:

https://youtu.be/jWDxAxFNMVQ

Zorg (GGZ)

In de geestelijke gezondheidszorg hebben patiënten (en cliënten) gesprekken met de zorgverlener. Als het gesprek gaat over een mentaal probleem, dan zijn minder woorden vaak effectiever dan langdurige coachingsgesprekken. 

Lisette Gastel werkt in de zorg en ziet de methodiek als een zinvolle aanvulling op haar huidige werk. Zie jij ook de meerwaarde om het in te zetten naast jouw huidige werk en ben je gemotiveerd? Dan is het volgen van de training een prima stap. Na het bekijken van de video weet je waarom:

https://youtu.be/VBmdULYrqcg

Ook de praktijkondersteuner van de huisarts (POH-GGZ) ziet voordelen. In Barneveld is Adrie van der Wijst actief die werkt met de MatriXmethode. De huisarts ziet in korte tijd veel positieve verandering bij zijn patiënten, waardoor nu zelfs haar aantal uren is verruimd.

De patiënten (cliënten) zijn goed geholpen, omdat de probleeminhoud niet gedeeld hoeft te worden. Ze weten nu een unieke manier om zelf van hun mentale hulpvraag af te komen. Zonder veel woorden te moeten vinden om van alles te vertellen over het probleem. Ook vindt er geen herbeleving plaats.

De ervaringen van de POH-GGZ Adrie van der Wijst, de huisarts Saboor Abed en twee patiënten/cliënten ontdek je in de video:

https://youtu.be/5fiilRtGlEA

Er zijn meer professionals in de geestelijke zorg (GGZ) die de toegevoegde waarde zien van deze veilige en snelwerkende methodiek. Binnen enkele dagen krijgen de professionals in de training de handvaten om mensen met psychische problemen te helpen. 

Ook de volgende POH-GGZ, Paula Bakker, weet dat. Ze past diverse soorten gesprekstechnieken toe, waaronder de MatriXmethode.  Waarom wilde ze een extra interventietechniek leren? Wat levert het haar en haar cliënten op? Ze deelt zelf haar ervaringen en resultaten van haar sessies:

https://youtu.be/RZEPFPw1rBE

Onderwijs

De MatriXmethode vormt als gesprekstechniek een waardevolle aanvulling in het onderwijs door haar unieke vermogen om effectief in te spelen op individuele mentale behoeften van leerlingen. Deze methode biedt een gestructureerde aanpak om diepgaande gesprekken te voeren zonder dat leerlingen gedwongen worden in langdurige gesprekken te vertellen waarom leren bijvoorbeeld moeizaam gaat. Ook emotionele problemen kunnen met gerichte vragen worden aangepakt als de onderwijsprofessional de juiste vragen stelt. 

De leerlingen gebruiken op eigen manier hun belevingskracht. Die is heel krachtig en zeker niet raar, vooral bij jongeren. Deze aanpak is relevant in het onderwijs, waar leerlingen vaak te maken hebben met stress, faalangst en andere emotionele hindernissen. Wanneer deze niet op de juiste manier worden aangepakt, kan dat een aanzienlijk effect hebben op iemands persoonlijk en toekomstige leven. De MatriXmethode, die ingezet wordt naast ander soort gesprekstechnieken, biedt een onmisbare aanvulling voor leerkrachten en leerling. 

Wil jij bijdragen om het welzijn van de leerlingen te verbeteren? Laat ze met gericht vragen gebruik maken van hun verbeeldingskracht. Scholen en ondersteunende omgevingen bevorderen gegarandeerd de mentale gezondheid van leerlingen. Dat zegt ook deze onderwijsprofessional:

https://youtu.be/W3IVn-QD8jY

Jeugdzorg

Al jaren is er een hoge werkdruk en een gebrek aan personeel in de jeugdzorg. Het lijkt erop dat dit in de aankomende jaren niet minder wordt. De jeugdzorgwerker kan wel hulp bieden, maar de jongeren zullen zelf de baas moeten worden over hun eigen hoofd. Het ontbreekt de jeugdzorgprofessional aan kennis en vaardigheden om de juiste vragen te stellen. Daarmee weet de cliënt niet hoe hij op zijn eigen manier de hulpvraag kan aanpakken. 

Waarom lijkt deze oplossing simpel (en logisch), terwijl huidige interventies vaak moeilijk verlopen en lang duren? Het hoeft niet moeilijk te zijn als interventietechnieken worden gebruikt die werken. Dat weten deze twee jeugdwerkers ook. Jeltje Rijks is werkzaam als jongerencoach en Willianne Verhoog is maatschappelijk werker. Beiden passen nu een oplossingsgerichte gesprekstechniek toe:

https://youtu.be/ndKE8FiFdMs

Hulpverlening

Werken in de hulpverlening is enorm nodig. Helaas is het vaak heftig en ingrijpend. Traumatische gebeurtenissen, rouwverwerking en angsten komen vaak voor. Ze kunnen ontstaan in een milliseconde. Als niet op tijd de juiste hulp wordt geboden, kan het probleem langdurig aanblijven. Gesprekstechnieken worden op basis van het protocol ingezet, vaak die evidence-based zijn. Dat is verplicht, hoewel deze niet altijd zorgen voor positieve resultaten op langere termijn. Dat is bijvoorbeeld te zien aan het psychisch ziekteverzuim bij de politie.

https://youtu.be/iUblVFs4Zgs

Gelukkig zien steeds meer hulpverleners de toegevoegde waarde van deze veilig toepasbare interventie. Ze vinden het fijn dat in een kortdurend gesprek positieve resultaten zichtbaar zijn. Met de MatiXmethode heeft deze hulpverlener de regie gekregen over zijn eigen hoofd: 

https://youtu.be/BMbif3WJFTc

Hoe deze coach meerdere gesprekstechnieken tegelijkertijd gebruikt

Coaches maken gebruik van gesprekstechnieken, zoals de MatriXmethode, omdat deze benaderingen essentieel zijn voor het effectief begeleiden van individuen op hun pad naar persoonlijke groei en welzijn. Dankzij de coachende begeleiding zijn daardoor in staat om op een gestructureerde en empathische manier te communiceren, waarbij de nadruk ligt op het begrijpen van de unieke mentale behoeften van hun cliënten.

Ooit is de MatriXmethode ontstaan uit coaching, na het stellen van specifieke vragen over iemands beleving die werd ervaren. Dat bleek een gouden vraag, want de cliënt merkte direct verschil in dagelijkse werkzaamheden. Gesprekken worden voor coaches minder belastend doordat uit de probleeminhoud gebleven kan worden. Door de kracht van beleving die de cliënt zelf inzet, is de coach in staat om op een dieper niveau in te gaan op de mentale processen van cliënt. Dat geldt voor cognitieve, emotionele én psychosomatische problemen waar iemand hulp voor zoekt. 

Voor coaches biedt de MatriXmethode dus een effectieve en cliëntgerichte aanpak om positieve verandering te bevorderen. Dat zegt ook de volgende coach die heeft ervaren dat ze het leven van een cliënt heeft ‘gered’:

https://www.youtube.com/watch?v=dy1uCUIR_CE&t=773s&pp=ygUTY29hY2ggbWF0cml4bWV0aG9kZQ%3D%3D

En meer professionals die zich als coach hulp beamen bovenstaande verhalen. Zo vertelt Elize Arens, werkzaam als pedagogisch medewerker, wat ze haar cliënten nu biedt, terwijl ze dat eerder niet kon bieden. Ze deelt wat haar werk positief heeft veranderd. Cliënten nemen dankzij haar hulp zelf de regie over hun gedachteprocessen en emotionele welzijn. Het  biedt daardoor een professioneel en effectief instrument om kinderen en jongeren te ondersteunen bij leer- en mentale uitdagingen.

Elize deelt graag haar ervaring met je:

https://www.youtube.com/watch?v=jPyBC5w5GSo&t=6s&pp=ygUTY29hY2ggbWF0cml4bWV0aG9kZQ%3D%3D

Groepsgesprek: wel of niet doen?

Een gesprekstechniek toepassen tijdens een groepsgesprek is mogelijk, maar is niet altijd succesvol. Het is belangrijk dat de persoon met een mentale hulpvraag volledig gefocust is op zijn eigen denkprocessen. Afleiding is vaak de reden dat een coachingssessie niet lukt of op langere termijn niet zorgt voor positieve resultaten.

Tijdens een groepsgesprek zijn meerdere personen aan het woord. Je hoort verhalen van anderen, de ene is nog intenser dan de ander en tijdens het gesprek heb je daar een eigen beleving bij. Jouw plaatje dat je ziet, is waarschijnlijk een heel ander plaatje dan die de persoon in de groep heeft. Want jij was niet bij die gebeurtenis. Het doel van het gesprek komt daardoor niet volledig tot zijn recht. Op langere termijn kan iemand weer terugvallen op oude gewoonten.

Tijdens een coaching met de MatriXmethode worden er geen groepsgesprekken gevoerd. Het is een 1-op-1-sessie. De cliënt heeft dan volledige focus. Hij of zij gaat zelf – op zijn eigen manier – aan de gang met zijn mentale hulpvraag. Daarmee krijgt hij de regie over het eigen hoofd.

Modellen

Om de gesprekstechniek vóór aanvang van een coaching uit te leggen, zijn er diverse modellen die daarbij helpen. Deze heb ik, net zoals de methode, zelf ontwikkeld en is natuurlijk niet zomaar ontstaan. Ik heb enkele jaren nodig gehad om het zo concreet en logisch te maken.

Het MatriXwerkmodel

In bovenstaande afbeelding zie hoe ik denk hoe het brein praktisch werkt bij mensen. Als eerst heb je het sensorisch geheugen. Daarna het werkgeheugen of het kortetermijngeheugen. Cognitieve en emotionele problemen staan opgeslagen in het langetermijngeheugen. Bij bewust onthouden fragmenten van specifieke situaties wordt de MatriXmethode ingezet.

Het MatriXemotiemodel

Een ander veelvoorkomend model is het MatriXemotiemodel. Ze wordt toegepast als er sprake is van een onverwerkte emotie, angst of trauma. Door alle zintuigen te gebruiken, wordt de ‘angel’ van de emotionele hulpvraag ontladen, geneutraliseerd en vervangen. Zonder dat je als professional hoeft te verdwalen in andermans probleemverhalen.

Ook hierbij wordt in een voorbeeld uitgelegd om je te laten begrijpen hoe deze techniek werkt en wanneer het toegepast wordt. Diverse professionals uit verschillende werkgebieden werken met dit model tijdens hun coachingsgesprekken:

https://youtu.be/8hdMCjQdnUk

Conclusie: deze gesprekstechnieken en voorbeelden zijn belangrijk

Het is afhankelijk van de hulpvraag welke gesprekstechnieken worden ingezet. Bij mentale problemen kunnen verschillende coachingsvaardigheden worden gebruikt om positieve resultaten te behalen. Niet iedere interventie zorgt in korte tijd voor blijvende resultaten. De MatriXmethode vaak wel. 

Het is afhankelijk van de hulpvraag en de professional welke aanpak wordt toegepast. Er zijn goede ervaringen van professionals die werken in de zorg, hulpverlening, jeugdzorg en het onderwijs. Ze zien de toegevoegde waarde van de methode als kortdurende en doelgerichte gesprekstechniek.

Welke gesprekstechnieken ken of beheers jij? Wat zijn je ervaringen en resultaten? Deel deze door een reactie achter te laten op dit artikel. Ik ben heel benieuwd.

https://youtu.be/AzpmiJGw6rg

Ben je er klaar voor?

Training kiezen
Training kiezen

Over de schrijver

Ingrid Stoop – Ontwikkelaar MatriXmethode

Link


Facebook


Linkedin

Als ontwikkelaar van de MatriXmethode geef ik professionals (hbo-niveau) handvatten om cliënten met mentale problemen doelgericht te begeleiden. Zonder dat de probleeminhoud besproken hoeft te worden. Al vanaf het begin in 1991 gun ik iedereen de regie over het eigen hoofd. Wanneer slaan we samen met jou de handen ineen? Ik train je graag.