Van professionals ontvangen we af en toe de vraag over de verschillen en overeenkomsten met EMDR (Eye movement desensitization and reprocessing). Wij hebben alle kennis en kunde van de MatriXmethode. Daarom raden we je aan om kennis over andere methodieken, zoals EMDR, op te vragen bij de bron. Ook als je wilt weten hoe effectief en veilig de interventietechnieken zijn.
Voor het gemak hebben we zelf onderzocht wat mogelijke verschillen en overeenkomsten zijn. Deze vind je in dit artikel. Ben je benieuwd? Hieronder krijg je diverse inzichten met video’s en ervaringen.
Wat is de MatriXmethode?
De MatriXmethode is een veilige interventietechniek uit Nederland. Deze is sinds 1991 in ontwikkeling door Ingrid Stoop en het MatriXmethode Instituut. Na het afronden van diverse opleidingen door Ingrid en honderden coaching/sessies ontdekte ze hoe iedereen zelf de eigen oplossing voor het eigen probleem kan ontdekken door gebruik te maken van de kracht van de verbeelding.
Een korte uitleg:
- Fragmenten van een specifieke situatie worden aangepakt
- Het probleem wordt beschouwd, niet herbeleefd
- Met specifieke vragen wordt gefocust op een milliseconde in een bepaalde situatie
- Er wordt doorgevraagd naar datgene dat het plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte vervelend maakt
- De kracht van de verbeelding wordt gebruikt, met als afsluiting een positieve herinnering
De MatriXmethode is een vorm van psycho-educatie. Een kracht van de MatriXmethode is dat bij het ophalen vanuit het langetermijngeheugen, het neutraliseren en positief resetten álle zintuiglijke emotionele sensaties binnen één belevingsmoment worden toegepast. Het is daarbij niet nodig om de inhoudelijke problematiek te bespreken.
Daarbij worden onhandige, niet werkende mentale strategieën vervangen door een handigere, innerlijke strategie door de persoon zelf. Zowel bij emotionele als cognitieve vraagstukken. De methode biedt een oplossing voor de volgende psychische belemmeringen: moeite met informatie onthouden, een vol hoofd, angsten (zowel gebeurtenissen in de toekomst als in het verleden), trauma’s, emoties en onverklaarbare (pijn)klachten.
Na het toepassen van de MatriXmethode ontdekt de persoon zelf de eigen oplossing. Daarbij geldt:
- Het hoofd van de professional blijft opgeruimd na het stellen van de juiste vragen
- Het dossier blijft klein (maximaal 1 A4’tje)
- De focus ligt op de bewuste herinnering
- Gesprekken richten zich direct op de denkbeeldige (pijn)beleving
- Het is vrij van complex protocol of (heftige) herbeleving
De interne processen – de strategieën van het zien (plaatje), horen (geluid), voelen (gevoel), ruiken (reuk), proeven (smaak) en denken (gedachte) – worden op de eigen manier denkbeeldig geneutraliseerd, vervangen en toegepast. Daarbij gaat het om gebeurtenissen die in het verleden zijn gebeurd en die mogelijk in de toekomst gaan gebeuren, waarbij iemand nu al een doemscenario heeft bedacht.
Stel de juiste vragen en blijf uit de probleeminhoud
Als een professional de MatriXmethode toepast, blijft hij of zij uit het verhaal van de cliënt. Veel mensen weten dat ze een probleem hebben – bijvoorbeeld een angst, trauma of onverwerkte emotie – maar houden dat liever geheim en voor zichzelf.
Doordat de begeleider/professional specifieke vragen stelt, bedenkt de persoon zelf de eigen oplossing. Tijdens de MatriXsessie stelt de professional open vragen. De cliënt is volledig geconcentreerd, zonder afleiding.
In de animatie wordt dit kort toegelicht:
Wat is EMDR?
EMDR* staat voor ‘Eye Movement Desensitisation and Reprocessing’. Het wordt toegepast bij het vastlopen in de herinneringen aan traumatische belevingen, waarbij tijdens het terugdenken aan deze traumatische ervaring snelle oogbewegingen gebruikt worden als ‘afleiding’. EMDR is afgeleid van de snelle oogbewegingen tijdens de REM-slaap. (Rapid Eye Movement). Tijdens deze REM-slaap vindt de verwerking van gegevens plaats en worden deze opgeslagen in het lange termijn geheugen en mogelijk emotioneel hersteld.
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een therapeutische interventietechniek ontwikkeld door Francine Shapiro eind jaren ’80 in Amerika. EMDR is bedoeld voor de behandeling van mensen met PTSS en andere traumagerelateerde angstklachten.
Een essentieel element is het telkens wisselen van de aandacht van links naar rechts met oogbewegingen (de therapeut gaat met zijn of haar vingers zo’n 25 cm voor het gezicht van de cliënt heen en weer). Soms worden ook links-rechtsgeluiden via een koptelefoon toegepast of links-rechtsaanrakingen op de knieën (‘tappen’).
*Bron: Vereniging EMDR Nederland
Er zijn veel professionals die de in Amerika-ontwikkelde interventie toepassen in onder andere Nederland en Egypte. Een video met uitleg over EMDR is te vinden via YouTube op het kanaal van RTL Nieuws:
Professionals aan het woord
Omdat EMDR een veelgebruikte manier is bij bijvoorbeeld traumaverwerking, kunnen diverse professionals de verschillen en overeenkomsten vertellen. Want wij hebben vooral kennis van de MatriXmethode zoals het gezegde: “Schoenmaker blijf bij je leest”.
Daarom leggen we graag anderen aan het woord die meer kunnen vertellen over beide methodieken, zoals deze neuroloog bijvoorbeeld. Hij vertelt kort het verschil tussen deze interventietechnieken:
Ook de huisarts Saboor Abed heeft ervaringen met zowel de MatriXmethode als EMDR. In zijn praktijk heeft hij een POH-GGZ in dienst die de MatriXmethode toepast.
Hij vertelt zelf kort in een video welke overeenkomsten en verschillen hij merkt in zijn huisartsenpraktijk:
Zo benoemt hij dat bij EMDR een patiënt/cliënt stabiel moet zijn als iemand wordt behandeld. Ook zijn er meer sessies nodig dan bij de MatriXmethode, namelijk acht tot negen per specifieke hulpvraag. Daarnaast is de lange wachtlijst ook een verschil, aangezien er geen wachtlijsten zijn bij de in Nederland ontwikkelde interventietechniek. Als iemand met een hulpvraag geholpen wordt met EMDR, dan moet iemand worden doorgestuurd naar de tweedelijnszorg, zoals een psycholoog. Iemand wordt dus niet direct in de huisartsenpraktijk geholpen. Dat zorgt ervoor dat het eigen risico gebruikt wordt.
Met de MatriXmethode:
- Heb je een interventietechniek bij cognitieve én emotionele klachten
- Blijft het dossier maximaal een half A4’tje
- Is je cliënt volledig gefocust op zijn of haar eigen denkproces
- Heb je een veilig toepasbare interventie, ook telefonisch en online
- Is het effect van de interventie direct zicht- en merkbaar
Het toepassen van de MatriXmethode en EMDR
Net als bij de MatriXmethode wordt EMDR gebruikt bij klachten die gepaard gaan met onder andere:
- Vermijdingsdrang
- Trauma’s
- Somberheid
- Gevoelens van angst
- Schuld
Deze klachten kunnen te maken hebben met oude ervaringen die een min of meer stereotype reactie blijven oproepen in het hier en nu, ook als die reactie niet adequaat is. Dit kan zijn een schokkende ervaring, zoals een verkeersongeval of een geweldsmisdrijf. Maar ook voor andere zaken die veel invloed hebben op iemands leven zoals pesterijen of angst voor bijvoorbeeld honden.
De MatriXmethode wordt ook ingezet bij momenten die mogelijk in de toekomst gaan gebeuren (dus preventief) en waarbij iemand nu al een doemscenario heeft.
Deze psycholoog legt de werking van de MatriXmethode uit:
De start en duur van de sessie
Bij EMDR wordt altijd in kaart gebracht wat de achtergrond van de klacht is. Dit in tegenstelling tot de MatriXmethode, waarbij er geen informatie over de achtergrond nodig is. Wat er precies is gebeurd, wanneer, met wie, hoe en waar blijft buiten beschouwing.
Een EMDR-sessie kan lang duren (soms wel anderhalf tot twee uur lang). De sessie wordt soms vergeleken met een rit in de achtbaan. Het karretje gaat van start, maar vooraf is niet bekend hoe lang de rit wordt en welke loopings en curves doorlopen moeten worden.
Een behandeling met EMDR duurt vaak acht tot negen sessies – Saboor Abed, huisarts in Barnveld
De MatriXsessies zijn kort vanwege de concentratie en de focus van de cliënt op één fragment tegelijk. Vaak maximaal één tot twee interventies van een fragment. Dit duurt nooit langer dan één uur.
Per specifieke hulpvraag zijn vaak één tot drie sessies voldoende met de MatriXmethode. Het duurt ongeveer vijf tot twintig minuten per ongewenst fragment. Vervolgafspraken worden gemaakt wanneer er meerdere hulpvragen zijn.
Ook anderen beamen dit, zoals Giovanni:
Positief beeld versterken
In beide methodes wordt er gebruik gemaakt van een positief/prettig beeld dat door de cliënt zelf met de betreffende methode nog eens wordt versterkt. Bij EMDR gebeurt dit voordat de sessie begint om zo een “veilige plek” te hebben waar de cliënt op kan terugvallen als de sessie te heftig is.
Bij de MatriXmethode wordt dit aan het eind van de sessie toegepast, Daardoor eindigt de cliënt de sessie met een positief gevoel/beeld. Een sessie met deze interventietechniek is nooit heftig en heeft geen negatieve bijwerkingen.
Schaal van 0-10
In beide methodes wordt er gebruik gemaakt van de SUD-score (Subjective Units of Disturbance score). Zowel aan het begin als aan het eind van de sessie wordt gevraagd naar de ervaring van de gebeurtenis/klacht op een schaal van 0 tot 10.
Beelden
EMDR gaat uit van beelden. De cliënt wordt gevraagd om te denken aan een beeld dat de klacht representeert. Soms kan worden gevraagd om het beginbeeld te tekenen. Vervolgens vraagt de therapeut om aan het krachtigste beeld van de gebeurtenis terug te denken, inclusief de bijbehorende gedachten en gevoelens.
In combinatie met een afleidende stimulus (bijvoorbeeld de bewegende hand of een koptelefoon met pieptonen links en rechts) zal het verwerkingsproces gestart worden. Vanuit dit beginbeeld komen andere beelden, die belangrijk zijn in het verwerkingsproces, bij de cliënt naar boven.
Na ongeveer vijftien seconden wordt de cliënt gevraagd om aan te geven welk beeld (en eventueel bijhorende gedachte/gevoel) ervaren wordt. De cliënt krijgt de opdracht om bij het beeld te blijven en zich erop te focussen. Dan wordt direct de afleidende stimulus weer ingezet.
Een patiënte van mij met wie ik een aantal MatriXsessies heb gedaan, heeft een paar jaar geleden EMDR gehad voor dezelfde klachten. De MatriX werkt beter voor haar. Ik heb haar gevraagd naar het verschil tussen EMDR en MatriX en dit is wat ze me vertelde:
“Bij EMDR moet ik vertellen over wat er is gebeurd, met zoveel mogelijk details. Dit is belastend, daarna had ik nog lang last hiervan. Daarnaast wordt er bij EMDR wel wat weggehaald, maar dat laat ook een leegte achter. Het voelde steeds alsof er een stukje van mij werd weggenomen en er kwam niets voor in de plaats. Bij de MatriXmethode hoef ik niets te vertellen, dat is rustiger en ter afronding mag ik er steeds van maken wat en hoe ik het wil. Daardoor blijft er geen leegte achter, tenzij IK daarvoor kies.”
Te mooi om niet te delen.
– Sandra Huygens Thelen – Meewerkend teamleider en POH-GGZ
Anders dan bij de MatriXmethode wordt bij EMDR inhoudelijk niet ingegaan op de beelden: ze blijven zoals ze zijn. Na vijftien seconden, als de afleidende stimulus stopt, wordt in de meeste gevallen (vanuit het onderbewuste) weer een ander beeld gepresenteerd, waar de cliënt zich volledig op richt. Zo komt een hele reeks van beelden voorbij.
Bij de MatriXmethode wordt de focus gebracht naar één fragment, een milliseconde van de situatie. Daarbij spelen alle zintuigen een rol, namelijk het zien, horen, voelen, ruiken, proeven en denken.
Bij EMDR wordt in het begin van de EMDR-sessie (voorgesprek) gevraagd naar het detail wat het krachtigst is. Bij de MatriXmethode zijn dat de constante vragen die steeds weer gesteld worden gedurende de sessie.
Ook iemand die ervaring heeft met EMDR ziet verschillen:
Verleden, heden, toekomst
Bij EMDR gaat de therapeut eerst aan de slag met het ontkrachten van beelden van een gebeurtenis uit het verleden. En vervolgens in de laatste fase wordt er gekeken naar eventuele angsten voor de toekomst.
Dit in tegenstelling tot de MatriXmethode waarbij ook toekomstige fragmenten als uitgangspunt kunnen dienen. De cliënt bepaalt en houdt de regie.
Praktijkervaring
Een cliënt die beide methodes heeft ervaren gaf aan de MatriXmethode prettiger te vinden, omdat ze zelf actiever bij het proces betrokken was (bijvoorbeeld door iets op te ruimen, of schoon te maken).
Ook had ze het gevoel meer de regie in eigen hand te hebben. Ze kon immers kiezen met welke beleving (geluid, beeld, gedachte, geur, smaak of gevoel) ze aan de slag wilde gaan. Ook sprak het haar aan dat het een snelwerkende methode is en er geen (heftige) herbeleving plaatsvindt.
Bekijk ook het ervaringsverhaal van de volgende cliënt. Ze heeft ervaring met de MatriXmethode en EMDR:
Ook anderen hebben ervaringen met zowel EMDR als de MatriXmethode. Omdat er soms de vraag wordt gesteld wat precies de verschillen zijn en of het op elkaar lijkt, is het vaak slim om mensen vragen te stellen die beide interventietechnieken hebben ervaren.
Een voorbeeld is Erik. Hij had al diverse sessies gehad met EMDR, omdat dat vooralsnog de meest toegepaste methodiek is bij het verwerken van angsten en trauma’s. We weten alles over de werking en effectiviteit van de MatriXmethode, dus daarom laten we liever anderen vertellen wat het verschil is tussen de MatriXmethode en EMDR.
Zijn verhaal heeft hij gedeeld in tekst en in een video:
Hij wilde ook graag in een video vertellen wat zijn ervaringen zijn met beide interventietechnieken. Hij legt het kort uit:
Een goede vriend van hem, René, heeft ook duidelijk verschil gemerkt nadat Erik de MatriXmethode had ervaren. Hij was zo positief verbaasd over het resultaat dat hij via LinkedIn een bericht heeft achtergelaten. Hij vraagt zichzelf daarbij af waarom EMDR nog steeds veelvuldig wordt toegepast en aangeprezen:
De werking
Er is veel wetenschappelijk onderzoek geweest naar de werking van EMDR. De meest aannemelijke verklaring is dat het natuurlijk verwerkingssysteem in de hersenen gestimuleerd wordt. Door iemand tegelijkertijd twee taken te laten uitvoeren die elk aandacht vragen, wordt het werkgeheugen als het ware overbelast. Dit heeft als gevolg dat de levendigheid van de herinnering minder wordt en daarmee vervaagt.
Bij de MatriXmethode wordt de levendigheid van de herinnering (zien, horen, voelen, ruiken, proeven en denken) geneutraliseerd/ontladen. Hier is echter een meer actieve rol voor de cliënt weggelegd die (met concentratie op de eigen binnenwereld) aan het werk gaat met de beelden/geluiden/gevoelens en gedachten die de hulpvraag oproepen.
Bij beide methodes wordt gebruik gemaakt van informatie die vanuit het onderbewuste (op symbolisch niveau) wordt aangedragen. Bij de MatriXmethode wordt het een bewust fragment en een bewuste actie om het zelf te ontladen, te neutraliseren en te vervangen. Met deze interventietechniek wordt er doorgevraagd totdat de nare gebeurtenis en de bijbehorende feiten ‘kaal’ gemaakt zijn.
Effect op lange termijn
Wat is de effectiviteit van deze coachingstechniek op langere termijn? Natuurlijk is het belangrijk dat iedereen en iedere interventie anders is. Soms werkt de MatriXmethode niet bij iedereen, soms werkt EMDR niet voor iedereen. Doe vooral wat werkt.
De werking en uitleg van de methode is te vinden via de website van het MatriXmethode Instituut. Daar staan diverse video’s van coachings met cliënten en cursisten. De coaching met Myranda die eerst EMDR had gehad en daarna werd geholpen met de MatriXmethode is opgenomen op video:
Hulp met EMDR en de MatriXmethode
Hoewel er overeenkomsten en verschillen zijn, geven cliënten aan wat hun ervaringen zijn. Wie kan beter uitleggen op welke vlakken beide interventies van elkaar verschillen dan een cliënt die met beide ervaren heeft? Myranda heeft jaren later haar ervaringen gedeeld na het eerste gesprek.
Deze manier van vragen stellen met de MatriXmethode lijkt simpel, maar gaat toch heel diep. Want doordat de persoon volledige gefocust is op de hulpvraag, komt hij of zij direct tot de kern van het probleem.
Welk effect heeft de coaching met Myranda in 2017 op langere termijn? Ze vertelt zelf over haar ervaring 5 jaar na de coaching met EMDR en de MatriXmethode:
Conclusie: verschil tussen EMDR en de MatriXmethode
EMDR en de MatriXmethode worden voor dezelfde soort ingangsklachten ingezet. Ook worden meervoudige angsten behandeld. Beide methodes werken aan het verminderen van de lading die de ingangsklacht oproept. Met EMDR wordt er afleiding gezocht. Bij de MatriXmethode wordt de lading van de innerlijke beleving ontladen, geneutraliseerd en vervangen.
Er is veel onderzoek gedaan naar beide technieken. Bij de in Amerika ontwikkelde EMDR zijn vaak 5 tot 8 sessies per hulpvraag nodig, bij de in Nederland ontwikkelde MatriXmethode vaak drie sessies.
Verder zijn de methodes heel verschillend: bij de MatriXmethode heeft de cliënt een actievere rol en stuurt zelf het proces. Beide methodes hebben aangetoond een effectieve bijdrage te kunnen leveren aan het verwerken van emoties.
Welke interventie past het meest bij jou en welke ervaringen heb je? Deel deze en natuurlijk ontvang je een reactie.
Bronnen:
1. www.emdr.nl
2. http://www.cruciaalggz.nl
3. Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Eye_movement_desensitization_and_reprocessing
4. Handboek EMDR, Ad de Jongh en Erik ten Broeke
5. De MatriXmethode, Ingrid Stoop
No comment yet, add your voice below!