Een traumatische ervaring kan het leven van iemand behoorlijk last maken Zo zijn slapeloze nachten en zelfs depressie veelvoorkomende voorbeelden waar niemand op zit te wachten. Een trauma kan een grote impact hebben op het leven. Het is het belangrijk om een trauma snel en op een veilige manier te verwerken, maar hoe? En het liefst zonder herbeleving of inhoudelijk te hoeven te praten over de gebeurtenis?
Gelukkig is dat mogelijk met interventie die in korte tijd zorgt voor een positief resultaat. In dit artikel krijg je diverse voorbeelden en ondervinden van experts en ervaringsdeskundigen te zien waardoor een trauma doelgericht is aangepakt.
Ontdek waarom de eigen oplossing voor verschillende vormen van PTSS, angsten of trauma's in het hoofd van de persoon zit die last heeft van het probleem. En dus niet in een pilletje, afleiding of herbeleving.
De afgelopen jaren zijn veel cliënten geholpen met hun trauma’s dankzij deze coachingstechniek. Een oplossing voor zulke soort psychische problemen lijkt vaak tijdrovend en complex, terwijl dat niet het geval hoeft te zijn. Want als de cliënt, de persoon met het trauma, weet hoe hij of zij het kan verwerken, dan hoeft de oplossing niet moeilijk of tijdrovend te zijn.
In de animatie krijg je een korte uitleg over de werkwijze waarmee praten over een traumatische gebeurtenis niet nodig is:
Wat is een traumatische ervaring?
Een traumatische ervaring ontstaat in een milliseconde. Een trauma is namelijk altijd één specifiek onthouden fragment van een heftige, ingrijpende gebeurtenis. Als je terugdenkt aan die nare herinnering, dan is niet alles van die situatie vervelend, maar wel datgene dat is onthouden. Zometeen deel ik enkele voorbeelden van cliënten, inclusief video’s.
Bij een trauma spelen de zintuigelijke waarnemingen een rol: het plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedacht. Die moeten worden aangepakt om geen last meer te hebben en de herinnering als een 'kaal' feit te ervaren.
Denk bijvoorbeeld zelf eens aan een getraumatiseerde ervaring in je leven (als je die hebt meegemaakt). Je weet waarschijnlijk nog precies waar het was, wat er gebeurde en wie erbij was. Ook het naarste van die gebeurtenis staat nog op het netvlies opgeslagen. Je hebt daar nu nog steeds een vervelende beleving bij:
- Plaatje
- Geluid
- Gevoel
- Reuk
- Smaak
- Gedachte
Die vervelende situatie kan een specifiek geluid zijn dat je hoorde of een heftig plaatje dat nu nog ziet als je eraan denkt. Die onthouden fragmenten zijn gebeurd in een milliseconde en toch jaren later nog aanwezig in het langetermijngeheugen. Het heeft impact gemaakt.
Enkele voorbeelden van een traumatische ervaring:
- Dodelijk verkeersongeluk
- Een huisoverval of inbraak met geweld
- Dood van een nabestaande
- Seksueel misbruik
- Huiselijk geweld
In de volgende video wordt uitgelegd wat een trauma is en op welke manier deze aangepakt kan worden,. Inclusief voorbeeld zodat je een idee krijgt hoe deze interventie werkt die wordt gebruikt:
Voorbeelden van traumatische ervaringen
Helaas ontstaan in de hele wereld dagelijks nieuwe getraumatiseerde personen. Zowel bij kinderen en jongeren als bij volwassenen. Deze vervelende, heftige ervaringen kan iemand jarenlang met zich meedragen. Een auto-ongeluk bijvoorbeeld is zo’n onverwachte, heftige ervaring die ontstaat in een milliseconde. Zo heeft ook Lisette Gastel, die werkt met mijn interventietechniek, iemand geholpen die last had van een trauma. Haar ervaring met de cliënt wil ze graag delen:
“Bij toeval ontmoet ik hem. Een oudere man, zittend op een bankje in de binnenstad, terwijl ik de hond uitlaat. Aan de buitenkant zie je niet dat iemand last heeft van PTSS of een angst/trauma en daarbij hulp nodig heeft. Waarschijnlijk de hond ook niet, die de man besnuffelt. We raken aan de praat. Als echte Woerdenaar weet hij veel te vertellen over de binnenstad. Al pratend komen we op de oorlog. Hij weet er nog veel van, tot in detail.”
“Deze oudere man met zijn trillende handen, rustige blik en krachtige stem, boeit mij. Door zijn kennis over Woerden, door de vele details uit de oorlog die hij zich herinnert én door iets wat hij maar blijft herhalen: het beeld dat hij op zijn netvlies heeft van de Duitse soldaten die door de binnenstad marcheren. Ik denk aan PTSS, maar hij zegt daar niks over.”
Lisette vervolgt haar verhaal:
“Dat plaatje met Duitse soldaten achtervolgt hem al jaren, al realiseer ik me dat zijn herinnering enigszins is vervormd door alle jaren heen. Ik vraag hem hoe dit voor hem is. Daar geeft hij snel een concreet antwoord op: vreselijk. Ik vraag hem of hij er vanaf zou willen, waarop hij mij verbaasd aankijkt en begint te grinniken. Hij verklaart me nog net niet voor gek.”
Ik vraag hem wat het krachtigste detail van het beeld is. Dit weet hij. Als ik hem vraag wat hij met dit detail wil doen zegt hij resoluut: verbranden. Ik stel hem voor om zich voor te stellen dat hij dit detail eruit knipt en verbrandt. Hij vraagt me of ik echt denk dat dit werkt, dat moderne gedoe. “Zeker weten…” Hij doet wat ik vraag, waarna hij het krachtige detail vervangt door een prettig detail; het plaatje moet tenslotte wel een kloppend plaatje blijven. Hierna maakt hij het plaatje nog wat mooier.
Als we verder babbelen blijkt het geluid van de laarzen hem ook dwars te zitten. Hij zet het geluid uit en vervangt de laarzen door balletschoenen. Aan balletschoenen bewaart hij goede herinneringen: zijn vrouw heeft gedanst. Als ik hem even later vraag hoe het is met zijn herinnering aan de soldaten die door de stad marcheren moet hij lachen en zegt:
“Ze zien er echt belachelijk uit.”
“Ik ben blij dat mijn hond even aan de man snuffelde. Ik gun deze bevlogen man dat hij nu alle andere, vast mooiere herinneringen uit zijn rijke leven, kan herbeleven. Zonder dat die ene nare herinnering steeds terugkomt. Ik ben dankbaar dat ik hem heb kunnen helpen.”
Er zijn meer ervaringsdeskundigen die nu weten hoe traumaverwerking op een laagdrempelige, effectieve manier gerealiseerd kan worden. Mirjam Marnelle bijvoorbeeld. Ze zat in de training terwijl ze last had van een onverwerkt trauma. Enkele weken later is er gevraagd hoe haar ervaring was en of ze nog steeds van de vervelende gebeurtenis af is. Naast de coaching die je in de video ziet, vertelt ze ook haar verhaal en resultaat na een tijdje:
Gevolgen van praten of herbeleven
Bij bepaalde interventies kan het zijn dat de hulpvrager een nare situatie moet herbeleven of moet praten over wat er precies is gebeurd. Soms wil, kan, mag of durft de persoon dat niet. En als dat het geval is, dan bestaat de kans dat het trauma niet verwerkt wordt. Jammer, want in die gespendeerde tijd hadden ook specifieke vragen gesteld kunnen worden over de beleving die wordt ervaren. Dan wordt gefocust op het plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte die direct wordt opgewekt als aan het trauma wordt gedacht.
De gevolgen van praten over de hulpvraag of een nare situatie herbeleven, zijn in veel gevallen onprettig. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat de cliënt:
- Angstig is of wordt
- Gaat huilen
- Slapeloze nachten heeft
- Stress ervaart
- Last krijgt van een nieuw trauma
- Niet alles wil, mag, durft of wil vertellen
Al die gevolgen hebben vervolgens weer consequenties. Iemand kan bijvoorbeeld in de ziektewet terecht komen, mentaal overbelast raken of een stempel 'uitbehandeld' krijgen terwijl het trauma nog niet volledig verwerkt is. Waarschijnlijk kan je zelf bedenken wat de impact van deze gevolgen zijn. Het is duidelijk dat een trauma zo snel, veilig en effectief mogelijk verwerkt moet worden zodat de professionals en de cliënt weer een glimlach en een opluchting zien.
Expert of ervaringsdeskundigen inschalen: wanneer en waarom wel of niet?
Sommige mensen die een traumatische ervaring hebben meegemaakt, worden vervolgens ervaringsdeskundigen of expert in traumaverwerking. Natuurlijk is dat een goede ontwikkeling. Want stel dat een professional wordt ingeschakeld die ook een traumatische ervaring heeft meegemaakt. Vertrouw je die hulpverlener? Waarschijnlijk wel. Je gelooft iemand met een soortgelijke ervaring eerder dan iemand die geen ervaring heeft met een getraumatiseerde herinnering.
Een ervaringsdeskundige of expert inschakelen? Voorkom dat het geen tijdrovende gesprekken worden en uiteindelijk het trauma nog steeds niet is verwerkt.
Toch zijn er ook minpunten. Want iemand die eerder last had, heeft hoogstwaarschijnlijk een andere traumatische ervaring meegemaakt dan jij. Zo'n vervelende ervaring dat daadwerkelijk is gebeurd, is voor vrijwel iedereen anders. Als je een auto-ongeluk heeft gehad en de ervaringsdeskundige een terroristische aanslag, dan zijn dat twee verschillende trauma's. En ook al was je er wel bij, dan vind jij andere dingen het meest ingrijpend dan de ander. Iedereen is uniek en ervaart een angst of trauma op de eigen manier.
Beter is door specifieke vragen te stellen over de beleving die wordt ervaren. Wil je als expert of ervaringsdeskundige aan de slag? Dan kan je gebruik maken van de MatriXmethode als interventietechniek. Dit is een ander soort interventie dan de meeste mensen gewend zijn bij het verwerken van een angst of trauma.
Bij een psychiater, psycholoog of andere zorgverlener is het gebruikelijk het hele verhaal te vertellen, zelfs als iemand dat niet wil of durft. De behandelaar gaat daar uitgebreid op in. Dat is bij de MatriXmethode niet aan de orde. Door het stellen van gerichte MatriXvragen, wordt met focus een ingrijpende gebeurtenis aangepakt zonder in te gaan op de probleeminhoud. De cliënt deelt dus niet het hele verhaal.
De MatriXmethode als interventietechniek is een ander soort interventie dan de meeste mensen gewend zijn bij het verwerken van een angst of trauma. Dat komt doordat de kracht van de beleving wordt gebruikt bij zintuigelijke waarnemingen: zien, horen, voelen, ruiken en proeven.
Wat is de ervaring bij het verwerken van een traumatische gebeurtenis?
Er is een plaatje, een stilstaand beeld waarin zich een trigger bevindt. De helpende vraag is: is die trigger een persoon, dier of ding en is het wat datgene doet of hoe het eruitziet? Er worden alleen vragen gesteld over dat specifieke fragment. En de vervolgvraag is: stel eens dat je dat naarste detail kunt uitgummen en vervolgens het hele plaatje wissen en vervangen door hoe jij het wil onthouden. Zou je dat willen? Vervolgens krijgt de cliënt de opdracht zich dit proces in gedachten te visualiseren en precies die stappen uit te voeren.
"Als ik nu in de file kom, dan heb ik gewoon nergens meer last van" - Cliënt die is geholpen met haar trauma na een auto-ongeluk
Het geluid, het gevoel, de reuk, de smaak en de gedachte komen eveneens aan bod. Ook deze worden ontladen, geneutraliseerd en vervangen. Het herinneringsbeeld is een plaatje met daarop de details die het naar maken. Aan dat éne beeld zijn emoties gekoppeld, dat wat het oproept. Compleet met het geluid, het gevoel, de reuk, de smaak en de gedachte.
Het traumatische fragment wordt een kaal feit, iets wat heeft plaatsgevonden, iets wat is gebeurd. De emotionele lading wordt, zonder herbeleving, aangepakt, dat wat er opkomt wanneer men weer dat ene moment oproept.
Hoe de verwerking of het vergeten werkt, zonder herbeleving of over de probleeminhoud te praten
Er zijn diverse ervaringen waarbij je ziet hoe deze interventie werkt bij traumatische gebeurtenissen. We weten namelijk dat het voor heel veel mensen werkt, zonder dat iemand lang in een traject hoeft te zitten of afhankelijk is van een complex protocol.
Want hoe mooi is het als de cliënt zelf de eigen oplossing bedenkt en toepast? En niet afhankelijk hoeft te zijn van de langdurige wachtlijst of verwijzing naar een psycholoog? En waarbij het verhaal niet gedeeld hoeft te worden?
Deze psycholoog weet nu hoe een trauma op een praktische manier aangepakt kan worden. Ze legt aan de hand van haar kennis en deskundigheid uit hoe deze interventie werkt die is ontstaan uit praktijkervaringen:
Deze laagdrempelige manier van coaching op ingrijpende gebeurtenissen gunnen we iedereen die de regie wilt krijgen over zijn eigen denkprocessen. Bij een psychische hulpvraag is snelwerkende en doelgerichte hulp van belang. Langdurig praten en wachtlijsten zijn vooral tegenwerkingen.
Door het stellen van vragen aan iemand en minder over de inhoud te praten, is in korte tijd verbetering mogelijk. Ook de volgende vrouw had al eerder goede hulp moeten krijgen, zonder dat ze ermee ‘moest leren leven’:
Als ervaringsdeskundige aan de slag?
Hoe fijn is het als iemand weet hoe een nare gebeurtenis te verwerken, zonder over de probleeminhoud te hoeven praten? Veel professionals of ervaringsdeskundigen die aan slag gaan met deze interventie, vinden het fijn dat er weinig woorden nodig zijn en het effect direct zichtbaar is. Dat het positieve resultaat blijvend is, zie je in de onderzoeken en ervaringen van onze professionals en cliënten.
Vaak worden externe adviezen gegeven over wat de cliënt zou moeten doen. Dat werkt niet.
Diep ingaan op de probleeminhoud is juist niet de bedoeling, want dan gaat die inhoud de hoofdrol spelen. Als de professional of behandelaar ingaat op het vertoonde gedrag, dan versterkt dat die beschadiging alleen maar. Bovendien worden vaak externe adviezen gegeven over wat de cliënt zou moeten doen. Dat werkt niet.
Omdat die adviezen extern zijn, hebben die onvoldoende positief effect. De cliënt raakt dan zichzelf kwijt. Zeker als medicatie-toediening een onderdeel van de behandeling uitmaakt. Het gaat juist om het eigen, unieke denkproces dat zich in zijn hoofd afspeelt. De focus daarop, op die eigen hersenspinsels, is onder andere wat de MatriXmethode zo onderscheidend maakt.
"Feit blijven wat ze zijn. Maar belevenissen kan je neutraliseren." - Lisette Gastel, trainer en coach bij Age Aliter
De ervaring die je al eerder kon lezen van Lisette is één van de dagelijkse situaties die worden aangepakt door de MatriXprofessionals. Door doelgericht de juiste vragen te stellen, verandert de persoon zelf zijn of haar innerlijke beleving. Daardoor wordt het trauma (of ander psychisch probleem) verwerkt totdat er geen negatieve beleving aanwezig is. Ze vertelt zelf over haar ervaringen en resultaten nu ze de interventie zelf toepast:
Het gebruik van de MatriXmodellen
Als begeleidende professional heb je niet hetzelfde meegemaakt als de cliënt die voor je staat. Praten met de ander is daarom soms wel verlichtend, maar niet probleemoplossend. De cliënt heeft het trauma op zijn eigen manier opgeslagen in zijn langetermijngeheugen. Door het gericht stellen van de vragen wordt het traumatische fragment, de milliseconde, door de cliënt verwerkt zonder herbeleving en inhoudelijk te praten over het probleem.
Het MatriXwerkmodel wordt tijdens een coaching gebruikt. Deze werkt en ziet er als volgt uit:
Extra voorbeeld
Door ieder fragment als een stip te laten opschrijven op papier van wat is onthouden van dat specifieke moment, is de focus maximaal. De persoon met het trauma is daardoor geconcentreerd en bezig met die ene stip. Een stip is altijd die milliseconde, dát ene specifieke moment dat is is onthouden en nog op het netvlies staat.
Een meisje die ik heb geholpen wilde liever niet praten over haar fragment. Ze had al eerder daaraan gewerkt met een andere therapie. Ze dacht dat het al opgelost was, maar er was nog verdriet toen ze eraan terugdacht.
Ook het beeld speelde nog een rol. Iets van de persoon was nog een storende factor in dat ene plaatje. Ze haalde zelf de triggers eruit en neutraliseerde het eigen fragment. De lading was er nu wel af: het werd nu een 0. Een kaal feit bleef over.
De mimiek in het gezicht zegt mij als als begeleider veel. Het is zo belangrijk om de veranderingen te zien en in te spelen op wat er gebeurt, of iemand al klaar is, nog bezig is, gefocust is. Vanuit neutraliteit (we weten immers niets van de inhoud van het probleem) begeleiden we het interne proces waar de persoon mee bezig is, zonder in het hoofd te kijken.
Want dat is ook een onmogelijke taak. De persoon is ook de enige ter wereld om daar zeggenschap over te hebben. Al zouden we bij veel mensen toch even in het hoofd willen kijken om ze zo goed mogelijk te kunnen helpen hun problemen op te lossen.
Daarom is die eigen regie zo belangrijk: geef mensen zelf de handvaten waardoor ze eigen issues zelf leren oplossen.Mensen die in beelden kunnen verwoorden, worden ook wel beelddenkers genoemd. Bij deze aanpak is het beeld altijd hetgeen wat aanwezig is en alles in gang zet zoals het geluid, het gevoel, de reuk, de smaak en de gedachtes.
Bij dit meisje stoorden nog het plaatje en het gevoel bij het herinneren van het fragment. Ze had verwacht dat het met EMDR eigenlijk was opgelost. Daarom is die eigen regie zo belangrijk: geef mensen zelf de handvaten waardoor ze eigen issues zelf leren oplossen.
Voordelen en resultaten van de coachingstechniek
Ben of ken je iemand die last heeft van een emotionele hulpvraag? En is er een hulpvraag waarbij de oorzaak van het probleem liever niet gedeeld wordt en een herbeleving liever niet plaatsvindt?
"Ik heb 80 tot 90% minder doorverwijzingen dankzij de hulp van mijn POH-GGZ Adrie van der Wijst. Daar ben ik heel blij mee." - Saboor Abed, huisarts in Barneveld
Of wil je zelf mensen met mentale belemmeringen en blokkades helpen zoals traumatische gebeurtenissen, angsten en onverwerkte emoties? Er is een doelgerichte interventie die snel resultaat biedt en waarbij (ineffectieve) gesprekken met bijvoorbeeld een psycholoog worden voorkomen. Je kunt de effectiviteit van de methodiek ook ontdekken tijdens een expertsessie.
Andere professionals hebben ook ervaringen met deze interventie. Ze delen graag hun resultaten zoals POH-GGZ Adrie van der Wijst en huisarts Saboor Abed:
Enkele voordelen van de tussenkomst zijn:
- De probleeminhoud blijft privé (veilig voor de cliënt en voor de professional)
- De hulpvrager komt direct tot de kern van de klacht
- Het probleem wordt beschouwd (er vindt geen herbeleving of afleiding plaats)
- Vaak is de hulpvrager binnen één tot drie sessies van de specifieke hulpvraag af
- De interventie werkt bij zowel cognitieve als emotionele klachten
- Coachingsgesprekken worden leuker, sneller en effectiever
- Je voorkomt vastlopende trajecten en gesprekken
De bovenstaande resultaten kunnen worden aangetoond door anderen zelf te laten vertellen of de hulp heeft geholpen. Zo is Myranda vijf jaar geleden gecoacht op een trauma. Hoewel ze al hulp had gehad, was het probleem nog niet helemaal verwerkt. Toen ik haar coachte (die video vind je op mijn YouTube-kanaal) heb ik jaren later weer contact met haar gehad. Ze vertelt zelf dat die ene coaching haar van het trauma heeft afgelopen, ook vijf jaar later:
Er zijn verschillende onderzoeken en onderzoeksresultaten gemeten die laten zien dat de interventie werkt. Wetenschappelijk onderzoek is in ontwikkeling en zal meer duidelijkheid bieden. Maar tot nu toe zijn de resultaten hoopgevend, gezien de effectiviteit van de interventie tijdens het groeitraject.
Onder andere deze resultaten zijn bekend:
Ook is tijdens dit traject een vraag hoe lang iemand al last had. Want sommige cliënten wachten soms vele maanden tot jaren voordat ze professionele hulp zoeken. Een reden kan zijn dat iemand liever niet over het probleem praat, of niet erover mag, durft of kan praten.
Terwijl als iemand de regie krijgen over het eigen hoofd, kan het probleem direct aangepakt worden. Zonder dat over de probleeminhoud gepraat hoeft te worden. Dat is vaak wat bij veel andere interventietechnieken en methodieken wel gedaan wordt.
Ook is gemeten hoe zwaar het probleem is die iemand ervaart. Een trauma of seksueel misbruik kan bijvoorbeeld een hele grote impact hebben gehad op iemand leven:
Tot slot is gemeten hoe effectief de MatriXmethode is geweest tijdens en na de coaching. Want het doel is dat de persoon met de hulpvraag de baas wordt over zijn eigen hoofd. En dat deze interventie effectief is, wordt duidelijk met de laatste meting: 
Conclusie: Traumatische ervaring en voorbeelden uit de praktijk
Traumatische ervaringen zijn veilig bij de MatriXmethode, want de cliënt hoeft de inhoud van het probleem niet te delen. Er zijn nog meer voorbeelden van deze coachingstechniek als interventie, zowel voor de cliënt als voor de professional. In de video’s vind je diverse voorbeelden van sessies en resultaten. Want ons doel is dat iedereen weer de regie krijgt over het eigen hoofd.
------------
Stel je eens voor dat je een veilige gesprekstechniek beheerst waarmee je direct tot de kern van de hulpvraag komt. Zonder te hoeven verdwalen in andermans probleemverhalen. Zou dat jouw werk prettiger en effectiever maken? Met deze unieke interventie begeleid je jouw hulpvrager naar zijn eigen oplossing voor het mentale probleem (IQ en EQ). Ook online of telefonisch.
Ook interessant:
