Er zijn miljoenen mensen in de hele wereld die last hebben van een trauma. Denk aan ambulancepersoneel, NS-machinisten, militairen, politieagenten, asielzoekers en misbruik-slachtoffers. Het is fijn als het zo snel mogelijk verwerkt wordt. Soms zijn er zelfs meerdere trauma’s. Vaak praat iemand liever niet over de traumatische ervaring en wil een herbeleving voorkomen.
"Er is een manier waarbij de cliënt niet over de oorzaak van de traumatische gebeurtenis hoeft te praten. Het trauma wordt daarbij verwerkt, veilig en doelgericht, op de eigen manier."
Helaas komen er elke dag weer gevallen bij. Het is daarom belangrijk om een effectieve interventie beschikbaar te hebben bij het verwerken van een trauma. Bij voorkeur een aanpak die eenvoudig en kortdurend is. Maar welke coachingstechniek is geschikt, zonder dat de cliënt afhankelijk is van een wachtlijst of dat het hele verhaal (opnieuw) gedeeld moet worden?
In dit artikel vertel ik hoe een trauma wordt verwerkt met een interventie die ik in tientallen jaren zelf heb ontwikkeld.
Enkelvoudig, meervoudig, complex trauma of gewoon: trauma?
In de huidige maatschappij wordt een trauma beschreven als een herinnering aan schokkende gebeurtenissen die echt zijn gebeurd. Denk aan een ongeluk, brand, aanranding, pesterijen. Dit kunnen enkelvoudige, meervoudige en complexe trauma’s zijn.
In mijn ogen is een trauma (en/of PTSS/posttraumatische stress-stoornis) simpelweg een milliseconde van een ingrijpende, heftige gebeurtenis. Het is daarbij minder belangrijk om het trauma een specifieke naam te geven. Ik zal je uitleggen waarom.
Het zal je niet ontgaan zijn dat er veel soorten coachingstechnieken zijn die worden ingezet bij trauma's. Denk aan de MatriXmethode en EMDR. Maar welke interventie helpt en waarom werkt het beter dan andere hulpmiddelen?
In bijvoorbeeld de huidige geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en jeugdzorg is er veel aanbod, maar is er maar weinig hulp die kortdurend werkt en doelgericht is. En soms helpt een interventie wel tijdelijk, maar niet op langere termijn.
Er is een manier waarbij de cliënt niet over de oorzaak van de traumatische gebeurtenis hoeft te praten. Het trauma wordt daarbij verwerkt, veilig en doelgericht, op de eigen manier.
Diverse soorten interventies bij trauma's
Zoals bekend zijn er veel soorten interventies. Deze zijn vaak minder effectief door diverse redenen. Enkele redenen zijn:
- Afhankelijkheid van een complex protocol
- Vele praatsessies en herbelevingen zijn vaak heftig
- De cliënt krijgt niet de regie
Doordat een protocol vaak te complex is, staat voornamelijk het systeem centraal en niet de cliënt. Dat is jammer, want de persoon die het trauma heeft, heeft zelf ook de eigen oplossing. Vele gevoerde gesprekken en praten over het probleem verlicht soms wel. Maar, vooral op langere termijn, is het probleem er nog. Het trauma moet namelijk volledig verwerkt worden om er geen last meer van te hebben.
Een herbeleving zorgt ervoor dat een situatie opnieuw wordt beleefd en dat is vaak niet prettig. Soms verschijnen er zelfs tranen en wil de cliënt de heftige herinnering liever niet opnieuw meemaken. Iemand is daarvoor soms te angstig.
Oplossingen die anderen aanbieden zijn soms wel nuttig en bruikbaar. Toch is dat niet de eigen oplossing van de persoon zelf die er last van heeft. Het trauma moet namelijk wordt ontladen, geneutraliseerd en vervangen om het te verwerken. Vooral dan helpt deze interventie bij het verwerken van traumatische gebeurtenissen.
Uitleg (video)
Gevolgen van een traumatische gebeurtenis
Er zijn diverse soorten gevolgen van een trauma. Dat kan een schrik- of vermijdingsreactie zijn. De lijst is te lang om te vermelden, daarom heb ik de meest voorkomende gevolgen op een rij gezet:
- Indringende herinneringen
- Flashbacks
- Vermijdingsreacties
- Stress
- Wantrouwen in combinatie met een uiterst negatief zelfbeeld
- Somberheid
- Angstwekkende beelden
- Herbelevingen
- Heftige reacties
- Nachtmerries
- Emotieregulatie-problematiek
Het komt voor dat cliënt met een trauma niet stabiel is. Daardoor zijn niet alle interventies geschikt. Een groot voordeel voor cliënten die met de MatriXmethode worden geholpen, is dat de cliënt niet stabiel hoeft te zijn. Later in dit artikel vertel ik waarom en welke andere voordelen het heeft.
Gevolgen van gevolgen
Niet alleen de gevolgen van een trauma zijn vervelend, maar vooral de gevolgen van de gevolgen. Want mensen die een heftige situatie hebben meegemaakt en last hebben van een trauma hebben hogere kans op:
- Hartzieken
- Kanker
- Drugsgebruik
- Diabetes
- Zelfmoordneigingen
- Obesitas
- Depressie
Als iemand last heeft van meerdere trauma’s, dan bestaat zelfs de kans dat iemand 20 jaar* korter leeft. Het is dus belangrijk dat de cliënt zo snel mogelijk wordt geholpen met de juiste hulp, zonder medicatie of (dagelijkse) afhankelijkheid.
*Bevindingen en cijfers komen van een studie van CDC-Kaiser ACE Study met 17.000 personen.
Zintuigen gebruiken bij traumaverwerking
Er is altijd een plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte als iemand aan een trauma wordt herinnerd. Sommige cliënten hebben dagelijks last van het psychische probleem zoals een enkelvoudig of meervoudig trauma.
Met de MatriXmethode worden deze zintuigen gebruikt:
- Zien (plaatje)
- Horen (geluid)
- Voelen (gevoel)
- Proeven (smaak)
- Ruiken (geur/reuk)
- Denken (gedachte)
Alle klachten worden aangestuurd door processen die zich in het hoofd afspelen. Door middel van coaching is het mogelijk om binnen één tot drie sessies per hulpvraag een trauma te verwerken. Daarbij is het niet nodig om te praten over de oorzaak van het probleem.
Daarbij is het belangrijk dat de cliënt beschrijft hoe erg het trauma is van school 10 tot 0, waarbij 10 heel veel lading heeft. Met mijn coachingstechniek neutraliseert de cliënt het trauma naar een 0, zodat het geen lading meer heeft.
Ervaring met de interventie: ‘Ze had nog een gevoel én een plaatje’
De Nederlandse Ingrid Stoop heeft de MatriXmethode als coachingsinterventie sinds 1991 in ontwikkeling. Daarbij is het niet nodig dat de oorzaak van het trauma gedeeld hoeft te worden. Ook is er geen heftige herbeleving of complex protocol nodig. Vaak zijn binnen één tot drie sessies het getraumatiseerde fragment ontladen tot een kaal feit. Iemand heeft er dan geen last meer van, ondanks dat een heftige gebeurtenis wel echt gebeurd is natuurlijk.
Vaak weet ik niet wat precies de oorzaak van de hulpvraag is van de cliënt die bij me komt. Het probleem waar iemand last van heeft zijn de fragmenten die als momenten staan onthouden in het eigen hoofd. Eigen momenten die ze hebben meegemaakt en als een eigen herinnering hebben opgeslagen. Of al hebben bedacht hoe het in de toekomst zal gaan plaatsvinden. Door ieder fragment te laten plaatsen op papier als een stip, datgene wat onthouden is van dat specifieke moment, is de focus maximaal. De persoon is geconcentreerd en bezig met die ene stip – die milliseconde – van dát ene specifieke moment dat is onthouden.
Het meisje dat bij me kwam praatte niet over haar fragment waarvoor ze al eerder hulp voor had gehad. Ze dacht dat het al opgelost was, maar er was nog verdriet toen ze eraan terugdacht. Ook het beeld speelde nog een rol. Iets van de persoon stoorde nog in dat ene plaatje.
Eerdere hulp die ze al had gehad, had een gedeelte van het probleem aangepakt. Maar dus nog niet alles, anders zou er geen traan ontstaan of een vervelende gedachte worden opgeroepen. Ze haalde zelf de triggers uit deze traumatische gebeurtenis en neutraliseerde dat fragment. De lading was er nu helemaal af, het werd nu een 0. Een kaal feit bleef over.
Ze is niet de enige cliënt die dit heeft ervaren. Er zijn diverse soorten verhalen en ervaringen te vinden, zoals van Rieneke:
De mimiek van de cliënt
De mimiek in het gezicht zegt mij als begeleider veel. Het is zo belangrijk om alle veranderingen te zien en daarop in te spelen. Het geeft aan wat er gebeurt, of iemand al klaar, nog bezig of gefocust is. Vanuit neutraliteit (we weten immers niets van het fragment van het probleem) begeleiden we het interne proces waar de persoon mee bezig is.
Als hulpverlener kijken we niet in het hoofd van de cliënt, dat doet de persoon zelf. Want dat is ook een onmogelijke taak. De persoon is de enige ter wereld om daar zeggenschap over te hebben. Al zouden we bij veel mensen toch even in het hoofd willen kijken om zo goed mogelijk iemand te kunnen helpen met het trauma. Toch is dat niet nodig als je als professional de juiste vragen stelt en de cliënt de eigen oplossing bedenkt en toepast.
Verschillende soorten cliënten
Mensen die in beelden kunnen verwoorden, worden ook wel beelddenkers genoemd. Bij deze aanpak is het beeld, het plaatje of het filmpje altijd hetgeen wat aanwezig is. Dat zet alles in gang zoals het geluid, het gevoel, de reuk, de smaak en de gedachtes.
Bij het meisje stoorden het plaatje en het gevoel nog bij het herinneren van het fragment. Ze had verwacht dat het met EMDR eigenlijk was opgelost. Daarom is die eigen regie zo belangrijk. Geef mensen zelf de handvatten waardoor ze eigen issues zelf ook leren oplossen.
Dit is niet het enige voorbeeld dat ik heb. Want zoveel verschillende mensen hebben zoveel verschillende problemen. Daarom is het onmogelijk om iedereen op dezelfde manier te helpen met hetzelfde protocol. Het belangrijkst is dat de cliënt weer de regie krijgt over het eigen hoofd. Met de MatriXmethode is dat op een doelgerichte manier te realiseren.
Praten verlicht, maar is niet de oplossing
Een trauma is dus een ingrijpende, schokkende gebeurtenis. Of het een enkelvoudig, meervoudig of complex trauma is doet er eigenlijk niet toe. Wat wel belangrijk is, is dat de cliënt weet hoe een traumatische gebeurtenis op de eigen manier wordt verwerkt. En dat hoeft niet lang te duren, want een heftige gebeurtenis heeft ook niet lang geduurd. Wat vaak wel lang duurt is het proces dat iemand met het probleem ‘moet leren leven’.
Ook het verhaal dat (vaak opnieuw) verteld moet worden kost veel tijd als een hulpverlener of coach wordt ingeschakeld. Praten verlicht wel, maar lost uiteindelijk het probleem niet op. Want het trauma blijft in het langetermijngeheugen aanwezig, namelijk in de amygdala. Zolang het daar niet ontladen, geneutraliseerd en vervangen is, blijft de cliënt last hebben van de traumatisch voorval.
Animatie: hoe NIET een trauma verwerken
In de volgende video wordt uitgelegd wat een trauma is. De oplossing die worden geboden zijn manieren om het probleem af te leiden. Een voorbeeld van zo’n therapie is naar het bos gaan met familie, yoga oefenen, dansen of anderen helpen. Toch zegt dat niets over het verwerken van het trauma, want afleiding is slechts een tijdelijke oplossing. Het zorgt er dus niet voor dat op langere termijn het probleem is opgelost.
Let op: de animatie is in het Engels.
Waarom praten over het trauma vaak niet helpt
Normaalgesproken gaat een cliënt naar bijvoorbeeld een psycholoog. Vervolgens moet de client over het trauma praten. Er wordt gevraagd wat er is gebeurd, wanneer, wie er aanwezig waren, wat dit voor gevolgen heeft gehad in het leven en ga zo maar door. Dat is dus veel informatie die gedeeld wordt, en de psycholoog of hulpverlener moet aanhoren. Zelfs als iemand liever niet over het probleem wil praten.
Uiteindelijk zorgt dat ervoor dat sessies lang duren, er meerdere behandelingen nodig zijn en een trauma niet snel verwerkt wordt. Praten verlicht wel, maar lost niet het trauma op. Want de nare herinnering van een heftige situatie staat nog steeds in het hoofd van de cliënt opgeslagen.
Omdat het daar is opgeslagen - namelijk in het langetermijngeheugen - heeft de persoon daar nog een beleving bij. Die nare herinnering kan zijn opgeslagen als een heftig, ingrijpend plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak en/of gedachte.
Hoe WEL een trauma verwerken?
En trauma verwerken is mogelijk binnen één tot drie sessies met de MatriXmethode als interventie. Omdat de cliënt zelf de regie houdt over wat er in zijn hoofd gebeurt, wordt het trauma ontladen, geneutraliseerd en vervangen.
‘Die ene milliseconde, daar moet de lading af’
Ik heb jaren geleden de MatriXmethode ontwikkeld. Dit is een coachingstechniek waarbij de cliënt niet over de oorzaak van het probleem hoeft te praten. Bij veel interventies blijft het trauma in het langetermijngeheugen vastzitten. Die ene nare milliseconde van een heftige gebeurtenis staat dan nog op het netvlies gebrand. Daar moet de lading af. Dat kan alleen maar door heel nauwkeurig te kijken wat er onthouden is van dat trauma, zonder herbeleving.
Coaching bij traumatische gebeurtenissen
Stel jij bent lid van een gezin van asielzoekers. En jullie hebben allemaal dezelfde traumatische reis doorgemaakt. Bij ieder van jullie heeft deze ervaring zich op een andere manier vastgezet. Voor jou is het voornamelijk een beeld, voor je partner misschien een geluid, voor je kind juist een gedachte, reuk, smaak of een gevoel. Of, wat ook vaak voortkomt, een combinatie.
Door onder begeleiding van een professional die de MatriXmethode toepast te focussen op die ene milliseconde, haal je het trauma zelf weg. Je kan dit proces voor eventuele andere issues herhalen. Je krijgt dus regie over je eigen hoofd. En dat maakt het zo krachtig. Inmiddels zetten honderden professionals de techniek in.
Toch gaat de verspreiding niet snel genoeg, aangezien miljoenen cliënten een kortdurende interventie nodig hebben. Het is daarom niet nodig dat zo veel mensen met een trauma rondlopen. Mijn handen jeuken, ik wil dat iedereen geholpen wordt en nóg meer professionals de techniek inzetten. Zo kunnen we suïcidaliteit, depressies en andere narigheid voorkomen.
De MatriXmethode als trauma-interventie
Toen ik eind jaren tachtig kennismaakte met NLP, werd ik gegrepen door hoe eenvoudig het kan zijn. Er wordt bijvoorbeeld teveel op gedragsniveau gedaan. Maar dan pak je het probleem nooit bij de kern aan. Het kan beter én makkelijker als de cliënt weet hoe zijn hoofd werkt.
Dus volgde ik alle mogelijke opleidingen op het gebied van NLP, deed een opleiding ‘Neurosemantiek’ en ‘The Work’ van Byron Katie. Maar in mijn eigen coachingspraktijk miste ik iets. Ik wist dat het sneller en makkelijker kon. En ik geloof nog steeds in de kracht van de mensen zelf. Dus ik begon mijn cliënten te vragen: “Hoe werkt het in je hoofd? In je lijf? En, hoe zou jij het zelf anders willen?” Daarmee had ik het zaadje geplant: de MatriXmethode.
Zo krijg je de regie over het eigen hoofd
Ik heb inmiddels tienduizenden vlieguren achter de rug. Al sinds begin jaren ’90 coach ik cliënten, jong en oud. In eerste instantie richtte ik me op kinderen met leerproblemen, angsten en trauma’s.
Hoewel leerproblemen en emotionele problemen twee totaal verschillende dingen lijken, ontdekte ik dat in de basis hetzelfde ten grondslag ligt aan de oplossing ervan: geef het kind de regie terug over het eigen hoofd. Laat ze zelf ontdekken hoe het werkt in hun hoofd en hoe zij het anders willen. Dat geldt ook voor volwassen, want iedereen heeft een eigen hoofd met leer- en denkprocessen.
Ik richte me eerst op ouders die zagen dat hun kinderen meteen beter in hun vel zaten. En die ouders hadden natuurlijk ook hun eigen gedoe. Dus die kwamen vervolgens ook. Het gevolg? Een overvolle praktijk, zes dagen per week aan het werk. Ik deed niks aan marketing of zo, dat deden mijn cliënten voor mij.
Zo snel en eenvoudig mogelijk een trauma verwerken
Het liefst zet ik in op preventie om zoveel mogelijk mentale en psychische problemen te voorkomen. Dat geldt dus zowel voor kinderen als voor volwassenen. Ze krijgen dan weer de regie over hun eigen hoofd. Het is belangrijk dat je dat zo vroeg mogelijk leert en ervaart. Als iemand eenmaal naar alcohol, drugs of medicatie grijpt, dan heb je er alweer een extra probleem bij. Daarbij verdoven al die middelen je creatieve brein en de kracht van de verbeelding. Terwijl we weten dat juist die kracht een sterke tool is bij het verwerken van welke disbalans dan ook.
Professionele hulp bij trauma’s
Als het aan mij ligt, gebruikt straks iedereen die met mensen werkt de MatriXmethode. Dat is niet om zelf een boterham te kunnen verdienen, maar juist om veel mensen een oplossing te bieden die werkt. Ik ben professionals gaan opleiden om ervoor te zorgen dat zij zo veel mogelijk kinderen en volwassenen snel en veilig helpen.
Inmiddels zijn duizenden hulp- en zorgverleners opgeleid in de MatriXmethode. Niet alleen in Nederland, maar ook op Curaçao, op Bonaire, in Portugal, Groot-Brittannië en Duitsland. Een deel daarvan, enkele honderden, werkt onder licentie. Zij laten zich jaarlijks bijscholen en werken volgens de laatste inzichten. Zo blijft de kwaliteit hoog en het meest effectief. Want ook de MatriXmethode blijft in ontwikkeling.
De methodiek wordt daardoor steeds concreter en makkelijker te gebruiken. Een aantal professionals die de MatriXmethode toepassen hebben we inmiddels opgeleid om trainingen te verzorgen. Simpelweg omdat de vraag te groot is voor mij alleen. Gelukkig maar. Ik hoef het niet per se zelf te doen, als het maar gebeurt.
Iets voor jou?
Werk jij met mensen, kinderen, jongeren of volwassenen? En ben jij nieuwsgierig geworden? Dan kom ik graag met je in contact. Want ben je op zoek naar een coachingsinterventie waarbij:
- De cliënt niet hoeft te praten over het probleem, maar wel zelf de eigen oplossing bedenkt?
- Het veilig is als iemand niet mag, durft, kan of wil praten over?
- Alle zintuigen worden aangepakt voor maximaal resultaat?
- Er geen heftige herbeleving is en er geen complex protocol nodig is?
- Er weinig andere professionals of instanties nodig zijn, omdat de cliënt de regie krijgt over het eigen hoofd?
Misschien heb je een vraag over waarom deze interventietechniek een prima alternatief is. Er bestaan immers al zoveel verschillende soorten interventies. Daarom is het zinvol als cliënten en professionals vertellen hun ervaringen met de MatriXmethode.
Er zijn diverse ervaringen te vinden, zoals:
Resultaten
Er is een doelgerichte interventie die snel resultaat biedt bij mentale blokkades en belemmeringen zoals trauma's en angsten. En waarbij (ineffectieve) gesprekken met bijvoorbeeld een psycholoog worden voorkomen.
Enkele voordelen van de tussenkomst zijn:
- De probleeminhoud blijft privé (veilig voor de cliënt en voor de professional)
- De hulpvrager komt direct tot de kern van de klacht
- Het probleem wordt beschouwd (er vindt geen herbeleving of afleiding plaats)
- Vaak is de hulpvrager binnen één tot drie sessies van de specifieke hulpvraag af
- De interventie werkt bij zowel cognitieve als emotionele klachten
- Coachingsgesprekken worden leuker, sneller en effectiever
- Je voorkomt vastlopende trajecten en gesprekken
Er zijn verschillende onderzoeken en onderzoeksresultaten gemeten die laten zien dat de interventie werkt. Wetenschappelijk onderzoek is in ontwikkeling en zal meer duidelijkheid bieden. Maar tot nu toe zijn de resultaten hoopgevend, gezien de effectiviteit van de interventie tijdens het groeitraject.
Onder andere deze resultaten zijn bekend:
Ook is tijdens dit traject een vraag hoe lang iemand al last had. Want sommige cliënten wachten soms vele maanden tot jaren voordat ze professionele hulp zoeken. Een reden kan zijn dat iemand liever niet over het probleem praat, of niet erover mag, durft of kan praten.
Terwijl als iemand de regie krijgen over het eigen hoofd, kan het probleem direct aangepakt worden. Zonder dat over de probleeminhoud gepraat hoeft te worden. Dat is vaak wat bij veel andere interventietechnieken en methodieken wel gedaan wordt.
Ook is gemeten hoe zwaar het probleem is die iemand ervaart. Een trauma of seksueel misbruik kan bijvoorbeeld een hele grote impact hebben gehad op iemand leven:
Tot slot is gemeten hoe effectief de MatriXmethode is geweest tijdens en na de coaching. Want het doel is dat de persoon met de hulpvraag de baas wordt over zijn eigen hoofd. En dat deze interventie effectief is, wordt duidelijk met de laatste meting: 
Conclusie: interventie die helpt bij trauma
Een trauma verwerken hoeft geen jaren te duren. Een traumatische gebeurtenis is immers in een milliseconde ontstaan, want het is het detail van het trauma dat is onthouden. Door het te ontladen, te neutraliseren en te vervangen door een neutraal of positieve beleving wordt het trauma verwerkt tot een kaal feit. De lading wordt er dan afgehaald.
Tijdens een coaching met de MatriXmethode is het niet nodig om over de oorzaak van het probleem te praten. Ook vindt er geen heftige herbeleving plaatst. Dat is veilig voor de cliënt en voor de professional. Feiten blijven feiten, maar de oorzaak van het trauma wordt doelgericht aangepakt op een kortdurende wijze.
Deel jouw ervaring
Heb jij ervaring met de MatriXmethode of een andere coachingstechniek als interventie? Zo ja, hoe effectief was het? Plaats jouw bevindingen als een reactie onder dit artikel. Ik geef je graag een reactie.
Heb je zelf geen ervaring met een traumatische gebeurtenis, maar wil je wel de tools krijgen om het op een veilige manier te verwerken? Bekijk de mogelijkheden op onze site of volg een (modulaire) training.
Ook interessant:
