Helaas zijn er veel mensen met psychische problemen die al allerlei soorten hulp en activiteiten hebben geprobeerd om het probleem aan te pakken. Sommigen worden goed geholpen, sommigen minder goed of zelfs helemaal niet vanwege een wachtlijst. Hoe kan een professional en mensen met een hulpvraag goed hiermee omgaan en welke vorm van dagbesteding werkt wel? Het aantal personen met psychische stoornissen en hulpvragen is hoog en trajecten duren vaak lang. Dat kan en moet anders. Het lijkt dat mentale problemen lastig aan te pakken zijn, maar dat is gelukkig niet zo als de juiste interventie wordt toegepast.
"Mensen met psychische stoornissen moeten vaak daarover praten, terwijl ze dat liever niet willen. Met deze interventie is dat ook niet nodig" - Ingrid Stoop, ontwikkelaar MatriXmethode
Mensen met psychische problematiek worden vaak beperkt door bewuste processen die in het hoofd zich afspelen. Er wordt bijvoorbeeld extra nagedacht als de voordeur wordt geopend wanneer de persoon eerder daar is overvallen midden in de nacht. Zo'n vervelend voorval kan iemands leven behoorlijk beperken, zeker als eerdere hulp (zoals sporten of wandelen) niet ervoor heeft gezorgd dat het daadwerkelijke probleem is verdwenen.
Welke interventie helpt wel, ook op lange termijn? En welke oplossingsgerichte methodiek is kortdurend en veilig toepasbaar? In dit artikel krijg je antwoord op die vragen, inclusief video's, voorbeelden en ervaringen van cliënten en professionals.
Mensen met psychische problemen en het percentage
Iedere dag komen er mensen bij die last hebben van psychische hulpvragen en daar een oplossing voor willen. Hoewel coaches, hulp- en zorgverleners hun best doen om de juiste hulp te bieden, wordt een groot aantal mensen vaak niet goed geholpen. Wel wordt afleiding gezocht om even niet over een vervelende situatie te hoeven nadenken. Een voorbeeld van activiteiten die gedaan worden zijn sporten, wandelen met een buddy, werken in een zorgboerderij en het doen van spelletjes.
Helaas wordt daarbij vergeten dat de daadwerkelijke oorzaak van het probleem niet wordt opgelost. Die oorzaak heeft te maken met denkprocessen die iemand ervaart. Dat kan bijvoorbeeld een plaatje, geluid, gevoel, reuk, smaak of gedachte zijn die in de weg zit. Het is daarom belangrijk om mensen te helpen met de zintuigelijke waarnemingen die iemand ervaart bij het psychische probleem.
Afleiding is een tijdelijk hulpmiddel voor de mentale hulpvraag, geen oplossing. Die zit namelijk in het hoofd van de persoon met het probleem. Met specifieke en gerichte vragen kan iemand zelf op zijn eigen manier dat probleem aanpakken.
Het aantal mensen dat last heeft van een mentale hulpvraag lijkt ieder jaar groter te worden. Dat laten de cijfers van het CBS ook zien:
De gevolgen die met deze problematiek te maken hebben zijn een kort lontje, agressief gedrag, schreeuwen, drugsgebruik, uithuisplaatsing en zelfs zelfmoord. De persoon kan zich daarbij somber, moe, gespannen of angstig voelen.
In de huidige zorg, jeugdzorg en het onderwijs wordt voornamelijk gestuurd op gedragsverandering. Dat is dus wat iemand ziet aan de buitenkant, maar niet te maken heeft met de processen die aan de binnenkant (in het brein) ontstaan. Beslissingen worden genomen aan de hand van deze waarnemingen.
Daarnaast staat het huidige systeem vaak centraal in plaats van de cliënt. Protocollen zijn leidend, terwijl het echte probleem in het hoofd van de cliënt zit. En daar zit ook de oplossing, terwijl daar vaak te weinig aandacht voor is.
Er wordt vaak gestuurd op gedrag, hoewel de onderliggende oorzaak van het gedrag aangepakt moet worden. Deze interventie doet dat, zonder dat het nodig is om over de probleeminhoud te praten.
Het is dus belangrijk dat er kortdurende interventies zijn die doelgericht een oplossing bieden en het diepere probleem aanpakken. Er is een interventie die daarbij in korte tijd positieve resultaten oplevert. In de video krijg je alvast een idee van welke dat is:
Activiteiten voor mensen met een mentale hulpvraag
Natuurlijk zijn activiteiten en vormen van afleiding goedbedoelde manieren om hulpvragers te helpen met hun 'gedoe'. Dat kan ook een luisterend oor zijn. Helaas blijkt al jaren dat deze vormen van begeleiding niet zo effectief zijn en op langere termijn positief resultaat bieden. Denk maar aan de wachtlijsten en het hoge psychisch ziekteverzuim.
Zoals al eerder besproken zijn er diverse manieren die tegenwoordig worden aangeboden:
- Sporten
- Wandelen met een buddy
- Werken in een zorgboerderij
- Spelletjes spelen/gamen
- Drugs/medicatie gebruiken
Iedere vorm van dagbesteding kan goed werken en een helpende hand bieden, Toch is het de vraag wat werkt voor de cliënt, hoe veilig en effectief het is. Mensen met psychische stoornissen willen zo snel mogelijk van het probleem af en het liefst zonder afhankelijk te worden van (dure) hulpmiddelen en vele, goedbedoelde hulp van tientallen mensen.
Sporten, buddy, wandelen, werken, spelen en andere vormen van afleiding
Je weet al dat een veelgebruikt hulpmiddel dat vaak wordt ingezet afleiding is. Dat is misschien een makkelijke manier om even niet te hoeven nadenken over het probleem, maar het heeft ook negatieve gevolgen. Sporten of wandelen zijn vormen van afleiding die makkelijk zijn toe te passen en het is vaak ook leuk om te doen. Maar alleen tijdelijke 'oplossingen' zijn niet genoeg om daadwerkelijk van een hulpvraag af te komen.
Een buddy zoals een hond of paard is bijvoorbeeld ook een manier van afleiding. Met paarden-coaching wordt een paard ingezet om iemand te helpen met een trauma. Door de gedachte af te leiden van de traumatische gebeurtenis, ervaart de cliënt op dat moment geen of minder negatieve, emotionele lading. De vervelende gebeurtenis is wel gebeurd en staat als een negatief fragment onthouden in het langetermijngeheugen. En dat blijft als die niet wordt ontladen, geneutraliseerd en vervangen. Ik leg zometeen uit hoe dat precies werkt.
Mensen met een psychische stoornissen willen zo snel mogelijk van het probleem af en het liefst zonder afhankelijk te worden van (dure) hulpmiddelen en vele, goedbedoelde mensen.
Als je werkt met mensen die van hun psychische probleem af willen, dan is het stellen van de juiste vragen een goede stap. Het tijdelijk verdoven van de hulpvraag is vaak geen langetermijn-oplossing.
Toch is het in de huidige samenleving zo ingericht dat afleiding vaak als hulpmiddel wordt ingezet met alle gevolgen van dien. De interventies maken mensen vaak afhankelijk en zorgen ervoor dat iemand langdurig in een traject zit. Dat is onnodig, want uit ervaringen weten we dat hulp veel sneller en effectiever kan.
In de video legt deze cliënt uit hoe snel ze op haar eigen manier haar hulpvraag heeft verwerkt:
Hoe kan je omgaan met of hulp bieden aan mensen met psychische problemen?
Het omgaan met mensen hoeft niet lastig of vervelend te zijn. In mijn ogen hoeft een oplossing bieden voor het psychische probleem niet lang duren. Want de oorzaak, die moet aangepakt worden. Het optrekken met iemand die last heeft van een mentale klacht is misschien tijdelijk lastig, als maar de juiste interventie beschikbaar is.
Omgaan met heeft in veel gevallen te maken met afleiding. Dat is dus geen oplossing. Goede hulp bieden kan worden gedaan door tijdens de coaching gerichte vragen te stellen over de beleving die iemand ervaart bij een mentaal probleem.
Niet goed kunnen slapen of moeite met concentreren hebben ook te maken met een onderliggend mentaal probleem. Denk aan een angst of pestverleden. Die belemmering heeft iemand bewust opgeslagen in het langetermijngeheugen. Het is dus belangrijk dat de angel, de oorzaak van het probleem, wordt aangepakt.
"Het gedrag is een gevolg van de daadwerkelijke oorzaak. Iemand kan bijvoorbeeld een emotie niet hebben verwerkt of een trauma niet op de juiste manier hebben verwerkt. Daarover praten verlicht vaak wel (tijdelijk), maar het probleem blijft nog in het hoofd van de persoon aanwezig. Als de persoon aan een vervelende situatie denkt, worden direct een of meerdere zintuigen geactiveerd." - Ingrid Stoop, ontwikkelaar MatriXmethode
Een manier om dat te doen, is door de MatriXmethode in te zetten als oplossingsgerichte interventie. Deze doelgerichte coachingstechniek wordt door allerlei professionals toegepast zoals jeugdzorgwerkers, hulpverleners, zorgverleners, POH-GGZ, psychologen, HR-managers, onderwijsprofessionals en coaches.
Door het helpen van cliënten op deze manier, hoeft niet over de probleeminhoud gepraat te worden. Dat is éen van de voordelen die deze interventiemethode heeft. Ook de snelheid van een sessie wordt als positief ervaren. Vaak is een gesprek van twintig tot dertig minuten per hulpvraag voldoende, zonder dat iemand een situatie hoeft te herbeleven of kans op terugval. Dat blijkt uit de ervaringen en onderzoeken die er al zijn geweest.
"Korte trajecten, snellere resultaten" - Anouk Netten, psychosociaal therapeutHet aantal mensen dat deze hulp nodig hebben, wordt steeds groter aangezien al jaren wordt gedweild met de kraan open Meer geld wordt gestoken in interventies en behandelmethodieken die veel tijd kosten, maar blijkbaar te weinig opleveren op lange termijn.
De MatriXmethode is een manier om die problematiek te verhelpen en zelfs te voorkomen. Mensen met mentale hulpvraag kunnen daardoor sneller geholpen worden, zonder dat iemand afhankelijk wordt van een maandenlange wachtlijst of complex protocol.
Ook die ervaring heeft Anouk Netten. Ze past als psychosociaal therapeut deze interventie toe:
Voorbeeld van de interventie bij mentale problematiek
Een sessie met deze interventie begint met het stellen van een specifieke vraag. Dat kan bijvoorbeeld zijn: “Waar begint jouw boosheid?” Deze vraag stel ik aan mensen die agressief zijn en mijn hulp inroepen. Meestal heeft vooral hun omgeving last van het agressieve gedrag, de persoon zelf niet. Waarom niet? Omdat het om een patroon gaat dat vaak al is ontstaan in de kindertijd en waarvan ze zich niet bewust zijn. Ze hebben er mee leren leven.
Een ‘agressieve man’ vertelde mij het volgende:
“Mijn vader was ook agressief. Hij dronk en had losse handjes. Vooral mijn moeder moest het ontgelden, meestal ’s avonds als wij in bed lagen. Natuurlijk hoorden we dat. Ze dachten vast dat we gewoon lekker sliepen. Met mijn handen hield ik mijn oren dicht zodat ik de afschuwelijke geluiden niet hoefde te horen. Ik ben vaak naar beneden geslopen om mijn vader te stoppen. Mijn moeder huilde alleen maar, meestal hoorde ze mij niet eens. Ik zie haar gezicht nog steeds voor me, die rode ogen… Alsof ze gingen ontploffen. Hij had het niet makkelijk, geloof ik. Waar hij werkte werden regelmatig mensen ontslagen. Aan tafel zei hij vaak dat we blij moesten zijn dat we te eten hadden, omdat dat niet bij iedereen zo was. Ik heb hem weleens gevraagd waarom hij zoveel biertjes dronk. Ik had best een hekel aan de rommel van al die blikjes. Ik struikelde erover als mijn vriendjes kwamen spelen. Op den duur nodigde ik ze niet meer uit. Ik zei maar dat mijn moeder ziek was en ging buiten of bij hen spelen.”
“En nu herhaalt die tijd zich, lijkt het wel. Drinken doe ik niet. Dat heb ik me maar niet aangewend. Ik heb kinderen en die hebben een goede vader nodig. Maar nu ik met een reorganisatie te maken krijg, wordt het me toch te heet onder de voeten en is mijn stress aanpakken noodzakelijk. Ik ben bang om alles kwijt te raken. En ik wil mijn kinderen echt alles geven waar het mij vroeger aan ontbrak. Niet eens zozeer materiële zaken, maar juist erkenning, waardering en respect. En natuurlijk liefde. Daarom ben ik ook samen met de meest geweldige vrouw op deze wereld, daar ben ik echt zo gelukkig mee.”
“Die losse handjes, daar heb ik een oplossing voor gevonden. Ik doe aan kickboksen. Ik mep net zo hard en lang tegen een boksbal totdat het wat rustiger is in mijn hoofd. Mijn vrouw vindt dat oké, ze ziet dat ik ervan op knap. Zelf merk ik dat het alleen maar buitenkant is. De boosheid raast gewoon door in mijn hoofd. Het lijkt wel een mijnenveld waar ik soms niet en soms wel op een actieve mijn trap. En als ik erop trap, dan ontplof ik.”
Ik stelde hem de volgende vraag:
“Hoe zou het voor je zijn wanneer jij de regie over je hoofd krijgt en iets met dat mijnenveld kan gaan doen? Zou je dat willen?
Met zijn mouw veegde hij voorzichtig een traan weg.
“Daar ben ik al jaren naar op zoek.”
Een voorbeeld van een andere man die last had van een vol hoofd, heeft nu zelf daarvoor een oplossing gevonden. Hij vertelt zelf hoe zijn beleving was bij een vol hoofd en hoe hij dat op zijn eigen manier heeft veranderd:
Mensen helpen met psychische problemen
Help mensen met zelf de regie krijgen over hun eigen hoofd en denkproces. Dan krijg je een betere wereld met minder moeite, stress en meer werkplezier.
In video wordt uitgelegd wat deze interventie inhoudt, hoe het wordt toegepast en waarom het anders is dan de tientallen interventietechnieken die er al zijn:
Interventie bij emotionele (EQ) problemen
- Stap 1: Ontladen
- Stap 2: Neutraliseren
- Stap 3: Vervangen
Wil je van mij een stapsgewijze uitleg krijgen in een video? Ik leg uit hoe dit model werkt. De hulpvraag is in het langetermijngeheugen opgeslagen en wordt met deze interventie dus veranderd zodat het een kaal feit wordt.
Ik geef je in de video meer uitleg:
Interventie bij cognitieve (IQ) problemen
Bij IQ-vraagstukken zoals moeite met informatie onthouden en een vol hoofd, zijn er andere stappen van toepassing:
- Stap 1: Clusteren
- Stap 2: Inrichten
- Stap 3: Memoriseren
Als één van deze stappen niet wordt gezet, dan is een sessie minder effectief. De cliënt moet de focus hebben om de hulpvraag op deze manier aan te pakken. Als er een opluchting en een glimlach verschijnt, dan weet je dat de sessie geslaagd is.
Ook over dit model heb ik een video opgenomen om je een helder beeld te geven hoe het werkt:
Wil je met deze interventie werken en mensen helpen?
Zoek je een oplossing voor mentale problemen (van je cliënt)? Dan is de MatriXmethode als interventie een goed alternatief. Met deze interventie hoeft je cliënt niet lang in een traject te zitten en hoeft de oorzaak van het probleem niet gedeeld te worden.
"Mensen die lekker willen praten met mensen moeten niet de training over de MatriXmethode gaan volgen. Het gaat snel." - Willianne Verhoog, schoolmaatschappelijk werker
Ook de volgende professionals zien de toegevoegde waarde van de MatriXmethode in hun werk. Ze werken ermee in de jeugdzorg, hoewel het uiteraard ook in andere werkgebieden toepasbaar is. Als er mensen zijn die een hulpvraag hebben en op een oplossingsgerichte manier van het mentale probleem af willen, dan kan jij ze ermee helpen.
De professionals delen hun ervaringen en resultaten omdat ze het belangrijk vinden dat jij weet wat het voor jou en je cliënt kan opleveren:
Voordelen van de MatriXmethode
Zoals je hoogstwaarschijnlijk weet, worden op dit moment diverse soorten interventies toegepast bij mentale problemen. Veel van zulke interventies worden gestuurd op gedrag en zijn afhankelijk van complexe protocollen. Ook spelen wachtlijsten vaak een rol, waardoor iemand vaak weken moet wachten op hulp.
De MatriXmethode biedt diverse soorten voordelen ten opzichte van andere interventies. Naast dat het een kortdurende interventie is, hebben zowel professionals als cliënten er baat bij.
- Geen tot zeer korte wachtlijst
Omdat vaak weinig afspraken per hulpvraag nodig zijn, spelen wachtlijsten vrijwel geen rol. Mensen hoeven dus niet lang te wachten op hulp, waardoor wordt voorkomen dat de cliënt last van andere problemen krijgt.
- Vrij van complexe protocollen
Door het stellen van specifieke vragen door de professional, bedenkt en past de persoon zelf de eigen oplossing toe. Deze stappen zijn niet afhankelijk van complexe protocollen, maar het is het resultaat van jarenlange ontwikkelingen. De kracht van de eenvoud maakt dat deze interventie zo doelgericht is.
- Ook telefonisch toepasbaar
Iemand kan op locatie begeleid worden, maar ook telefonisch of online is de cliënt goed te helpen. Het is het belangrijkst dat de persoon weer de regie krijgt over het eigen hoofd. De MatriXmethode is daarbij het hulpmiddel.
- Veilig inzetbaar
Doordat er geen heftige herbeleving is en het probleemverhaal niet verteld hoeft te worden, is het veilig voor de cliënt en voor de professional. De cliënt hoeft de persoonlijke geheimen (de individuele ‘black box’) niet te onthullen en de professional hoeft niet te worden belast met het verhaal.
- De oorzaak hoeft niet gedeeld te worden
Per hulpvraag zijn er weinig woorden nodig, omdat de oorzaak van het probleem niet gedeeld hoeft te worden. De cliënt draait zelf aan de eigen knoppen die zich in het hoofd afspelen. Het psychische probleem wordt daarmee op de eigen manier aangepakt.
Resultaten
Deze interventie biedt snel resultaat bij mentale blokkades en belemmeringen. Ook worden (ineffectieve) gesprekken met bijvoorbeeld een psycholoog voorkomen.
Enkele voordelen van de tussenkomst zijn:
- De probleeminhoud blijft privé (veilig voor de cliënt en voor de professional)
- De hulpvrager komt direct tot de kern van de klacht
- Het probleem wordt beschouwd (er vindt geen herbeleving of afleiding plaats)
- Vaak is de hulpvrager binnen één tot drie sessies van de specifieke hulpvraag af
- De interventie werkt bij zowel cognitieve als emotionele klachten
- Coachingsgesprekken worden leuker, sneller en effectiever
- Je voorkomt vastlopende trajecten en gesprekken
Er zijn verschillende onderzoeken en onderzoeksresultaten gemeten die laten zien dat de interventie werkt. Wetenschappelijk onderzoek is in ontwikkeling en zal meer duidelijkheid bieden. Maar tot nu toe zijn de resultaten hoopgevend, gezien de effectiviteit van de interventie tijdens het groeitraject.
Onder andere deze resultaten zijn bekend:
Ook is tijdens dit traject een vraag hoe lang iemand al last had. Want sommige cliënten wachten soms vele maanden tot jaren voordat ze professionele hulp zoeken. Een reden kan zijn dat iemand liever niet over het probleem praat, of niet erover mag, durft of kan praten.
Terwijl als iemand de regie krijgen over het eigen hoofd, kan het probleem direct aangepakt worden. Zonder dat over de probleeminhoud gepraat hoeft te worden. Dat is vaak wat bij veel andere interventietechnieken en methodieken wel gedaan wordt.
Ook is gemeten hoe zwaar het probleem is die iemand ervaart. Een trauma of seksueel misbruik kan bijvoorbeeld een hele grote impact hebben gehad op iemand leven:
Tot slot is gemeten hoe effectief de MatriXmethode is geweest tijdens en na de coaching. Want het doel is dat de persoon met de hulpvraag de baas wordt over zijn eigen hoofd. En dat deze interventie effectief is, wordt duidelijk met de laatste meting: 
Uiteraard zijn bovenstaande onderzoeksresultaten waardevol. Maar wat ook waardevol is, is als anderen zelf over de interventie en hun successen vertellen. Die ervaringen laten zien dat de toepasbaarheid van de interventie daadwerkelijk doeltreffend is:
Conclusie: Mensen met psychische problemen
Als je mensen wilt helpen die last hebben van psychische problemen, dan is alleen maar praten niet voldoende. Toch hoeft de juiste hulp niet veel tijd (en geld) te kosten als de persoon zelf weet hoe de regie te krijgen over het eigen probleem. Helaas wordt er bij he toepassen van andere interventies vaak langdurig gepraat en afleiding gezocht. Dat zijn tijdelijke hulpmiddelen, geen oplossingen. De oplossing zit namelijk in het hoofd van de persoon die de baas wilt worden over zijn eigen denkprocessen.
Dat die manier van vragen stellen helpt, hebben cliënten en professionals al bewezen. De MatriXmethode is een veilige, doelgerichte manier van vragen stellen waardoor er weinig gesprekken nodig zijn. De persoon met het probleem bedenkt en past zelf de eigen oplossing toe. De professional begeleidt de persoon aan de hand van het stellen van specifieke vragen. Het is kortdurende, doelgerichte hulp die breed toepasbaar is. En het resultaat van jarenlange ontwikkelingen.
Stel je voor dat je een doelgerichte gesprekstechniek beheerst waarmee je wekelijks kostbare, ineffectieve praaturen bespaart. En je een unieke interventie hebt die direct resultaat oplevert, ook online of telefonisch. Zou dat jouw gesprekken leuker maken? Maak ook het verschil met de MatriXmethode als de meest breed toepasbare coachingstechniek bij mentale problemen.
Ook interessant:
