Vaak wordt er vreemd gedacht over professionals die leerlingen coachen in het onderwijs. Want is een leraar of lerares wel een coach? Hoewel die functie in eerste instantie niet wordt vervuld, is het helpen van kinderen met mentale klachten een prima gedachte. Maar hoe en waarmee kunnen leerlingen goed begeleid worden met hun leer- of gedragsproblemen?
Een professional in het onderwijs leert kinderen vooral wat er geleerd moet worden. Maar iemand helpen HOE te leren wordt helaas vaak vergeten. Dat is een oorzaken van leer- en gedragsproblemen.
De onderwijsprofessional als coach
Ook een docent heeft te maken met cognitieve of emotionele problemen van leerlingen. In veel gevallen wordt een kind doorgestuurd naar een huiswerkbegeleider, remedial teacher of in sommige vallen een psycholoog. Zo werkt het systeem.
Een onderwijzer leert de kinderen wat er geleerd moet worden. Extra hulp die te maken heeft met mentale problemen wordt in de meeste gevalen overgedragen aan andere professionals.
Toch kan iemand al goed geholpen worden, zonder dat een verwijzing naar een externe coach of begeleider nodig hoeft te zijn. Want een belangrijk onderdeel van het leerproces in het huidige onderwijs is iemand leren HOE te leren.
Het is daarom niet alleen belangrijk dat een kind iets nieuws moet onthouden zoals het in de schoolboeken staat. Ik leg het je later uit wat een effectievere manier van coaching is die bijzonder effectief in te zetten is.
Een voorbeeld van doeltreffend coachen
Anne is elf. Ze wil het liefst in bomen klimmen en heel veel andere dingen buiten doen, maar ze doet het niet. Omdat ze bang is. Dat voelt ze vooral als ze in bed ligt. Dan doet haar buik pijn. Haar moeder noemt het stress-buikpijn. Anne weet niet wat dat is, maar vraagt niet om uitleg.
Vage klachten
Ze is al vaak naar de dokter geweest met haar klachten. Hij weet ook niet waar ze vandaan komen. De dokter is heel aardig. Toch durft Anne niet te zeggen dat ze gepest wordt. Ze vreest dat de dokter dat aan de meester vertelt. Die twee tennissen samen en hebben het vast over haar. Ze kijken ook altijd naar haar als zij tennisles heeft. Daar wordt ze heel zenuwachtig van.
Gevoelig
Haar moeder zegt dat ze heel gevoelig is. Anne weet niet wat dat betekent. Ze voelt wel wie lief is of bijvoorbeeld net ruzie heeft gehad als ze een kamer vol mensen binnenkomt. Een stemmetje in haar hoofd zegt dan dat ze voorzichtig moet zijn en weg moet gaan. Dat wil ze ook het allerliefst, maar dat kan natuurlijk niet. In de klas ziet ze meteen wanneer de juf boos is. Ze is dan helemaal rood. Andere kinderen schijnen dat niet te zien.
Monsters
Ze is ook altijd bang om naar bed te gaan en treuzelt met douchen. Als het donker is zitten er namelijk monsters in haar kamer. Haar ouders laten ‘s nachts een klein lampje branden en jagen soms de monsters weg, maar de volgende avond zijn ze er gewoon weer. Ze vinden dat Anne zich niet zo aan moet stellen. En dat maakt Anne verdrietig.
Anders
Anne is gewoon anders en merkt dat aan alles. Maar wat kan ze eraan doen? Ze is wie ze is en zal nooit veranderen. Ze denkt regelmatig: het is helemaal niet leuk om kind te zijn, was ik maar groot. Dan durf ik misschien te vertellen wat er allemaal in mijn hoofd gebeurt. Daar staan zoveel enge dingen.
Hoofd opruimen in het onderwijs
Ik, Ingrid, ga met Anne aan de slag met de MatriXmethode:
Anne: Er is een leider tussen de monsters die steeds hard schreeuwt. Ik wil dat die zijn mond houdt en voor altijd verdwijnt.
Ingrid: Dat is jouw fantasie in jouw hoofd en jij bent de enige die daar iets mee kan doen.
Anne: Ik wil die schreeuwerige stem uitzetten.
Ingrid: Maak er eerst een Micky Mouse stemmetje van.
Anne lacht, nu wordt het leuk.
Ingrid: Zet het nu maar zacht en daarna uit.
Anne: Huh, het is zo anders nu: een monster die niks zegt.
Ingrid: Mag die nu uit je hoofd?
Anne: Ja graag! En hij neemt alle andere mee. Dat is nog beter. Ze zijn niet echt dus ik gooi ze allemaal in een vulkaan.
Ingrid: Doe maar. Maak het overal schoon waar het rommelig is geworden, ook in je hoofd.
Anne: Dat is lekker. Kan ik dat ook doen met mijn buikpijn?
Ingrid: Natuurlijk, die buikpijn voel je zelf en jij voelt hoe het voelt. De dokter kon niets vinden toch?
Anne: Nee. De buikpijn voelt als een bal in mijn buik.
(Anne haalt de bal denkbeeldig uit haar buik en schopt hem in een vuurkorf)
Anne: Hij brandt lekker.
Ik geef nogmaals de opdracht om alles, overal schoon te maken. Anne kiest voor een stoffer en blik en een nat doekje. Ze bedenkt dit zelf. De eigen autonomie wordt praktisch ingezet door deze jongedame. En dit is nou precies waar het om draait: eigenaarschap over het eigen praktische brein en de oplossing van het probleem.
Een tijdje later ontvang ik een lief mailtje van Anne:
“U heeft mij zo goed geholpen want ik dacht dat u heel lang met mij zou gaan praten. Ik was heel moe en in de auto heb ik zelfs geslapen. Ik kan het allemaal zélf en dat is een echt mooi kado voor mij wat ik altijd zal herinneren als ik weer nare dingen tegenkom die ik niet fijn vind. Die kan ik nu gewoon zelf opruimen. En mijn juf en moeder zeggen dat ze supertrots op mij zijn. Ik ga het ook aan andere kinderen leren.”
Dat hoofd opruimen belangrijk is in het onderwijs, weten ook de onderwijzers die werkzaam zijn bij het Stedelijk Vakcollege in Zutphen. Ze begrijpen dat het handiger structureren van het hoofd en het opslaan van informatie op de eigen manier essentieel is.
En dat deze aanpak snel werkt en positieve resultaten laat zien, vertelt Roxana. Ze is werkzaam in het onderwijs en heeft ervaren wat de MatriXmethode oplevert voor haar én voor de leerling:
Coachen in de klas
Het welbevinden van kinderen stond ook een tijdje geleden weer op nummer één toen ik ernaar vroeg in een theaterzaal vol met hoge pieten uit het bedrijfsleven. Er zaten aardig wat vaders tussen. Ze kwamen naar mijn presentatie met het doel zichzelf beter te presenteren en rust in je hoofd te krijgen. Ze wilden van mij de tools daarvoor op een presenteerblaadje aangereikt krijgen.
Ze keken verbaasd toen ik vertelde dat ik die niet ging geven.
Dat coaching juist effectief is, vertelt Margreet van Amerongen. Ze ziet de toegevoegde waarde van de gesprekstechniek op haar school:
De boodschap missen
Een aantal begon te smoezen. Dat is altijd hinderlijk tijdens presentaties en het is mijn strategie om deze ‘stoorzenders’ vragen te stellen. Deze ‘mismatchers’ die teleurgesteld zijn en andere dingen gaan doen en daardoor juist de boodschap missen. Zo jammer. Ik gun het vooral deze mannen met hun haantjesgedrag, in de volksmond ook wel ego’s genoemd, om meer bij zichzelf te komen. Het levert ook deze mannen veel op als je rust in je hoofd krijgt, alleen dat hebben ze vaak niet door.
Zoveel mensen zijn zichzelf kwijt
Mijn strategie is dus om deze mensen aandacht te geven op het moment dat ze afgeleid zijn.
Ik vraag of ze kinderen hebben (of kinderen kennen) die fanatiek een bepaalde sport of hobby beoefenen. Ik zie ze denken en zoeken in hun herinneringen waar ze voorbeelden hebben opgeslagen en onthouden. Terwijl hun ogen glinsteren, komen ze altijd met een paar namen op de proppen.
Jeroen bijvoorbeeld heeft een neefje genaamd Ruben, die goed is in trampolinespringen. Hij oefent iedere dag in het sportcentrum om nóg beter te worden dan zijn docent.
‘That’s the spirit‘, zei Jeroen opgetogen.
Had ik maar een uitknop
Om een bruggetje te maken, vroeg ik wat hèm energie geeft. Jeroen vertelde dat de verhalen van zijn neef hem veel energie geven. Zijn vader moedigde hem vroeger nooit aan omdat hij te druk was met zijn werk en dat heeft hij gemist. Er rolde een traan over zijn wang.
‘Dit had ik niet aan voelen komen,’ zei hij, ‘maar het kan me eigenlijk niets schelen dat iedereen me zo ziet.’ Quality-time met zijn gezin is spaarzaam omdat hij meer dan normaal met zijn werk bezig is, ook in het weekend. ‘Had ik maar een aan- en uitknop,’ verzuchtte hij, ‘dan kan ik ook een keer uit.’
Inzicht in en rust in je hoofd
Jeroen kreeg een groot applaus en tijdens het koffiemoment kwamen er mensen naar hem toe. Natuurlijk sprak ik ook nog even met hem. Zijn dag kon niet meer stuk. De paar simpele vragen die ik hem gesteld had, hadden hem inzicht en de regie over zijn brein gegeven.
Dit is precies waarom ik zo van mijn werk houd: met de MatriXmethode komen mensen in beweging en leren om zelf hun belemmeringen en blokkades op te lossen.
Dat het coachen van leerlingen in de klas belangrijk is weet je nu. Als kinderen weten hoe hun hoofd werkt, worden veel (toekomstige) problemen aangepakt. Toch is deze aanpak ook voor professionals nuttig die mentaal overbelast zijn.
In de video krijg je een inzicht in de toegevoegde waarde van het hoofd opruimen voor volwassenen:
Waarom afleiding een problemen is in het onderwijs
Een groot probleem is de huidige 24/7-maatschappij waar elke seconde van de dag iets gebeurt.
Kijk maar eens naar jezelf. Hoeveel informatie krijg je iedere dag? En hoeveel sla je daarvan op? Je wordt wakker, voordat je je tanden poetst pak je je mobiel en dan begint het al. Zo nieuwsgierig als je bent, ben je benieuwd naar wat er allemaal gebeurd is. Natuurlijk wil je er geen tijd in steken, maar toch kriebelt het en gaat het door je hoofd.
“Wat had ik vandaag ook alweer voor een afspraak?”, “Wie moet ik nog bellen?”, “Hoe laat moeten mijn kinderen naar school?”. Dit zijn vele gedachtes die de hele dag door je hoofd gaan. En je bent nog geeneens op je werk aangekomen.
Want ook daar gaat de ‘chaos in het hoofd’ gewoon door. Ook word je door je collega’s weer voorzien van (on)belangrijke informatie en dat gaat zo maar door. Veel sla je bewust en onbewust op, elke dag weer.
In de video vertel ik er meer over.
Een vol hoofd: onzichtbaar maar wel denkbeeldig aanwezig
Niet alleen jouw cliënten hebben een vol hoofd, maar ook jij als bedrijfsarts of professional kan hiermee te maken hebben. Iedereen wordt elke dag weer belaagd door een berg informatie die je weer een plekje moet geven in je hoofd. Totdat het hoofd overvol raakt en er ook andere problemen ontstaan, zoals stress en (faal)angst.
Begrijp je dat in het brein van je cliënt ook zoveel afspeelt? Elke dag weer? En dat ook hun brein overuren maakt en overbelast raakt? Dag in dag uit komt er meer informatie bij, terwijl het al overvol is. Uiteindelijk ‘ontploft’ het en ontstaat ongewenst gedrag zoals agressie, slecht slapen, boosheid. En krijgen ze last van psychosomatische klachten.
Dag in, dag uit komt er informatie bij in het hoofd. Maar hoe krijg je de regie over het eigen hoofd?
Een vicieuze cirkel waar ze zich in begeven en zelfs soms geen uitweg meer zien. Ze verliezen de regie over hun eigen brein met alle gevolgen van dien.
Ik zal je een tip geven om wat je kunt doen om deze cirkel snel te doorbreken. Je kunt het direct toepassen bij je cliënt. Want overzicht in het brein is voor iedereen fijn.
Wil je weten wat je kunt doen? Bekijk dan de volgende video:
Conclusie
Leerlingen die in het onderwijs last hebben van mentale klachten zoals angsten, een vol hoofd of leerproblemen willen snel en goed worden geholpen. Het doorsturen van kinderen naar een psycholoog of huiswerkbegeleider is vaak een stap teveel.
Want hoe mooi is het als de onderwijsprofessional als coach in de klas kinderen kan helpen op een effectieve manier? Dan kan er veel tijd en geld worden bespaard én krijgt de leerling de regie over het eigen hoofd. Daarmee worden ook toekomstige problemen voorkomen.
———
Stel je eens voor dat je een veilige gesprekstechniek beheerst waarmee je direct tot de kern van de hulpvraag komt. Zonder te hoeven verdwalen in andermans probleemverhalen. Zou dat jouw werk prettiger en effectiever maken? Met deze unieke interventie begeleid je jouw hulpvrager naar zijn eigen oplossing voor het mentale probleem (IQ en EQ). Ook online of telefonisch.
Ook interessant:
